Die volgorde zal niemand echt verbazen. Bijzonder daarentegen is wel de manier waarop onderzoeker Sjerp de Vries en zijn collega’s die hebben vastgesteld: met de hotspotmonitor. Dit is een online-enquête die gebruik maakt van Google Maps om de sociale waarden van een landschap in kaart te brengen. Burgers ondervragen kun je doen door enquêteurs op pad te sturen. Maar dat is tijdrovend en duur. Internet en met name Google Maps is een aantrekkelijk alternatief.
Onderzoekers van onder anderen Alterra en de Universiteit Groningen ontwikkelden daarom de hotspotmonitor. Ruim drieduizend mensen uit zes landschappelijk sterk verschillende gebieden plaatsten op verzoek online een vlaggetje op het volgens hen aantrekkelijkste stukje natuurlijk gebied in ons land. Daarna werden allerlei vragen gesteld omtrent die keuze. Wie dat wil kan de monitor zelf ook invullen op www.hotspotmonitor.eu. Met de resultaten zijn de onderzoekers vervolgens aan het rekenen geslagen.
De hotspotkaart laat in een oogopslag zien wat wij aantrekkelijk gebied vinden in ons land. Dat levert het genoemde rijtje op. De helft van de deelnemers koos voor de Wadden, de Noordzeekust, Zuid-Limburg of de Veluwe. We weten bovendien waarom: het groen, de aanwezigheid van water, de stilte en de natuur geven de doorslag. Wederom niet opmerkelijk, erkent De Vries. ‘Maar dat betekent dat de methode werkt. Dit is een proof-of-principle.’
Met het onderzoek kon eveneens een ander bekend verschijnsel worden aangetoond. Mensen hebben de neiging gebieden dichtbij huis te kiezen. Wat van ver komt, is niet altijd lekkerder. De hotspotmonitor kan die voorkeur in kaart brengen. Overigens geldt die bias niet voor elk gebied. De Grote Vier onttrekken zich aan dit fenomeen: zij zijn te bekend.
De hotspotmonitor kan volgens De Vries een handig instrument worden voor beleidsmakers. De monitor kan snel data genereren over welke landschappen mensen waardevol vinden en waarom. ‘Als je dan ook nog weet op welke kenmerken die waarde is gebaseerd, kun je voorspellen wat het effect zal zijn van een bepaalde ingreep. Tot die tijd weet je alvast waar veel te verliezen valt.’