Wetenschap - 8 maart 2007

Snelle groei van grote bedrijven onbetaalbaar

In de nota ‘Kiezen voor landbouw’ stelt het ministerie van LNV dat Nederlandse boeren het beste kunnen kiezen voor verdere schaalvergroting. Maar voor veel grote bedrijven is snelle groei helemaal niet haalbaar, stelt het LEI nu. Banken willen de ondernemers geen grote leningen geven.

Het LEI onderzocht in opdracht van LNV en de Rabobank de financiële grenzen waar akkerbouwers en melkveehouders tegenaan lopen als ze snel willen uitbreiden. De studie richtte zich op de vijftien procent grootste landbouwbedrijven van Nederland. De vraag was of deze bedrijven financiering kunnen krijgen voor een verdubbeling van de omvang.
Anders dan bij geleidelijke schaalvergroting, waarbij de eigen winst geïnvesteerd wordt in de aankoop van nieuw land, moet een ondernemer bij snelle groei veel geld lenen. Uit de modelstudie van het LEI blijkt dat zo’n snelle groei voor de meeste grote bedrijven niet haalbaar is. De rentabiliteit op het vermogen is te laag en de grondprijs te hoog.
Er zijn situaties waarin snelle groei wel haalbaar is, zegt drs. Gabe Venema, projectleider van het onderzoek. Bedrijven die meer dan gemiddeld renderen kunnen sneller groeien. En als de grondprijs in Nederland daalt, wordt groei betaalbaarder. Ook een langere aflossingstermijn en aflossingsvrije leningen kunnen uitkomst bieden.
Melkveebedrijven kunnen groeien zonder land aan te kopen door meer koeien per hectare te houden. Zo’n intensivering gaat ten koste van het milieu, zegt Venema, maar economisch gezien kan het.
Geleidelijke groei is voor veel van de bedrijven in elk geval haalbaar, zegt Venema. Andere serieuze opties zijn verbreding van het landbouwbedrijf met natuurbeheer of recreatie, kostenverlaging door samenwerking, of werken buiten het bedrijf.