Met het snelle verkeer van mensen en goederen over de wereld neemt ook de verspreiding van besmettelijke ziekten toe. Het zika-virus grijpt opeens razendsnel om zich heen in Latijns-Amerika en trekvogels uit Azie brengen de vogelgriep of een voor mensen gevaarlijk griepvirus binnen in Europa. Door die ontwikkeling vervallen de scheidslijnen tussen de humane gezondheidszorg, de diergeneeskunde en onderzoek naar de gezondheid van ecosystemen. Een nieuw integraal onderzoeksthema is geboren: Global One Health.
Topper
Roy Anderson, de hoofdspreker tijdens de dies van Wageningen Universiteit op 9 maart, geldt als een internationale topper op dit gebied. De Britse epidemioloog heeft namelijk ‘de Bijbel’ geschreven voor alle onderzoekers en beleidsmensen die gevaarlijke infectieziekten voor de mens willen begrijpen en bestrijden. Met Robert May schreef Anderson in 1992 het handboek ‘Infectious Diseases of Humans’. Nog steeds is de wiskundige formule voor de verspreiding en kwantificering van besmettelijke ziekten in dit boek de basis voor medische en veterinaire onderzoekers om een griep- of zika-epidemie in te schatten.
Aids
Anderson gebruikte zijn formule om de verspreiding van het HIV-virus in beeld te brengen, toen de aidsepidemie nog niet op z’n hoogtepunt was. Bij de gekke koeienziekte, de ziekte van Creutzfeldt Jacob, adviseerde Anderson de Engelse regering om een verbod in te stellen op de verkoop van rundvlees aan het bot en de verwerking van beendermeel in veevoer. Dan zou de dodelijke hersenaandoening bij mensen snel voorbij zijn, stelde hij. Over die optimistische inschatting ontstond discussie, maar Anderson kreeg gelijk.
Opspraak
Wat de Rotterdamse viroloog Ab Osterhaus was voor Nederland – de belangrijkste wetenschappelijk adviseur over besmettelijke ziekten – was Roy Anderson voor Engeland. Maar net als Osterhaus bracht hem dat in 2009 in opspraak. Op dat moment heerste de Mexicaanse griep of varkensgriep. Er dreigde een pandemie, aldus de World Health Organisation (WHO). Anderson adviseerde de Britse regering om miljoenen vaccins te bestellen tegen het gevaarlijke griepvirus H1N1.
Profe
etToen het aantal slechtoffers meeviel, kreeg Anderson – net als Osterhaus in Nederland – de wind van voren van de populaire pers. Anderson was namelijk ook adviseur van het farmaceutische bedrijf GlaxoSmithKline. Dat maakte van hem een ‘valse profeet’ die het gevaar van de pandemie had overdreven zodat GlaxoSmithKline een megaorder voor vaccins van de Britse regering in de wacht kon slepen. Deze beschuldigingen werden echter afgewezen door de WHO en Britse regering.
Ebola
Anderson richt zich de laatste tien jaar juist op infectieziekten waar bedrijven als GlaxoSmithKline weinig tot geen aandacht voor hebben. Met zijn onderzoeksgroep op Imperial College London houdt hij zich vooral bezig met verwaarloosde tropische infectieziekten, zoals de slaapziekte, rivierblindheid, knokkelkoorts en ebola. Anderson werkt aan deze ziekten in samenwerking met weldoeners als de Gates Foundation, de Carter Foundation en de Clinton Foundation.