Striga is een parasitaire plant die leeft van andere planten. Waanzinnige hoeveelheden zaadjes van Striga liggen in de Afrikaanse bodem te wachten op ontkieming. Ze worden wakker als een landbouwgewas signaalstoffen afgeeft. Dan gaan ze dat gewas overwoekeren en uitmergelen, waardoor de voedselvoorziening van zo’n 300 miljoen Afrikanen in gevaar komt. Als je deze parasiet uitschakelt, lever je dus een leuke bijdrage aan het verbeteren van de voedselzekerheid. Wieden is onbegonnen werk. Je moet zorgen dat de Striga niet wakker wordt gemaakt door de signaalstoffen. Harro Bouwmeester doet fundamenteel onderzoek naar deze signaalstoffen, de strigolactonen. Hij wil begrijpen welke genen in de plant de signaalstoffen aanmaken en of je de aanmaak ervan kunt beperken. ‘Als je de mechanismen kent, kun je veel gerichter ingrijpen’, denkt hij. Het achterliggende probleem is de arme Afrikaanse bodem. Ontwikkelingswerkers weten al jaren dat Striga het goed doet op arme bodems en dat je meststoffen nodig hebt om de parasiet in bedwang te houden. Maar (kunst)mest is schaars en duur. Bouwmeester komt nu een stap verder. Vorig jaar bleek tijdens een veldproef met sorghum in Mali dat een minidosering fosfaat bij de plant de ontkieming van Striga met 40 tot 84 procent vermindert. Daardoor steeg de graanopbrengst tussen de 47 en 142 procent. Bouwmeester werkte bij de proeven samen met Wagenings alumnus Tom van Mourik, alias ‘Doctor Striga’. Van Mourik werkt bij het onderzoekstation van ICRISAT in Mali en kan de resultaten nu mooi gaan uitventen onder de Sahelboeren. Is het probleem Striga daarmee opgelost? Nee. Bouwmeester’s groep deed ook een veldproef met mais in Kenia. Daar had toediening van fosfaat geen duidelijke vermindering van Striga en opbrengstverbetering tot gevolg. Of fosfaat helpt, hangt vermoedelijk af van de bodemsamenstelling, denkt Bouwmeester. Er is meer onderzoek nodig. Duidelijk is wel dat de boeren in de Sahel kunstmest (fosfaat) nodig hebben om de voedselzekerheid te verhogen. Hun armzalige biologische productiewijze zet geen zoden aan de dijk. Een minidosering fosfaat bij het sorghumzaad plus de toediening van compost heeft al effect, leren ze in farmer field schools van Van Mourik. Leuk om te zien dat de kennis zo binnendruppelt in de Sahel, met Wageningen als kennispartner.
Rotzaad
Hoe vergroot je de voedselzekerheid van hongerige mensen in ontwikkelingslanden? Die vraag staat dit jaar centraal in Wageningen. Albert Sikkema zoekt naar ‘onze’ bijdrage aan het wereldvoedselvraagstuk.
