Rookvrij? Eerst minderen dan stoppen

Grasman (emeritus hoogleraar Wiskundige en statistische methoden) schrijft daar deze week over in PLOS ONE. Om je nicotineverslaving de baas te worden, kun je beter eerst minderen en dan op een zelf gekozen moment acuut stoppen. Dat volgt uit modelberekeningen die Grasman deed samen met onderzoekers psychologie van de Universiteit van Amsterdam. Grasman en collega’s zetten een wiskundig model in elkaar dat het fysiologische proces van het stoppen met roken simuleert. Het model draait om drie factoren die van belang zijn bij het stoppen: het nicotinegehalte in het lichaam, de zin om te roken en de wil om te stoppen. Grasman verwerkte die variabelen in een paar wiskundige vergelijkingen die het rookproces verrassend nauwkeurig beschrijven. Kantelpunt Het model van Grasman gebruikt hetzelfde wiskundige gereedschap dat ook de basis vormt van de kantelpuntentheorie van Marten Scheffer. Het rookmodel kent twee stabiele toestanden, die van de verstokte roker en die van de overtuigde niet-roker. Tussen beide uitersten ligt een tussengebied, gemarkeerd door kantelpunten, waarin beide (roken en niet-roken) mogelijk zijn. In dit gebied zit de roker als het ware op de wip. ‘De dynamiek van het model zit ‘m in de variatie van de wil om te stoppen, de zelfcontrole. Die maakt dat je van de ene in de andere toestand kunt geraken’, legt Grasman het uit. De kunst is om de roker op die wip te krijgen en uiteindelijk voorbij het kantelpunt. Gedurende enige tijd minderen met roken blijkt daarvoor het beste recept. Comfortabel Geleidelijk stoppen of acuut de sigaret aan de wilgen hangen, levert uiteindelijk hetzelfde resultaat op. De slagingskans om rookvrij te blijven is maar dertig procent. ‘Alleen duurt het bij geleidelijk stoppen drie keer zo lang voordat je er van af bent’, zegt Grasman. Volgens hem sluiten die getallen nauw aan bij ervaringscijfers. Maar er is dus een betere manier om van het roken af te komen: eerst minderen en dan acuut stoppen. Het betere zit ‘m in het comfort. Het slagingspercentage blijft hetzelfde, maar de duur van de therapie is naar believen aan te passen aan de eigen wensen. Wie acuut stoppen te lastig vindt, kiest voor een langer traject waarbij eerst wordt geminderd. In feite biedt Grasman een afkickkuur op maat. Obesitas Het model van Grasman is gebaseerd op de fysiologische processen achter verslaving. ‘Het model legt een verbinding tussen de inname van nicotine en het gedrag van mensen. Dat is nog niet eerder gebeurd.’ Volgens Grasman is de aanpak in principe ook geschikt om andere vormen van verslaving te modelleren. In een vervolg gaat hij zich richten op obesitas.