Wetenschap - 18 april 2011

Robin Hood pakt geld van bankiers

tekst:
Joris Tielens

Een Robin Hood taks op flitskapitaal kan geld opleveren om armoede of klimaatverandering tegen te gaan, en kan het kuddegedrag van handelaren beperken, denkt ontwikkelingseconoom prof Erwin Bulte.

errol_flynn_robin_hood.jpg
1000 gerenommeerde economen wereldwijd tekenden deze week een brief aan de G20 waarin ze pleiten voor een Robin Hood taks: een kleine belasting op zogenaamd flitskapitaal. Dat zijn grote bedragen die dagelijks over de wereld gaan in kortdurende internationale financiële transacties van enkele uren tot enkele dagen. Het gaat om handel in aandelen, opties of valuta en het beslaat 98% van de wereldwijde handel. Zelfs een kleine belasting van 0,05% hierop kan honderden miljarden opbrengen, verwachten de economen.

Ontwikkelingseconoom Erwin Bulte van Wageningen Universiteit vindt het een sympathiek idee. Niet alleen omdat het kapitaal oplevert voor het tegengaan van armoede of klimaatverandering of voor natuurbescherming en landbouwkundig onderzoek. Ook omdat het flitskapitaal kan ontmoedigen. 'Het grote probleem wordt veroorzaakt door kuddegedrag van handelaren en de self-fulfilling prophecies die daar het gevolg van zijn. Als bronnen van kapitaal vermoeden dat anderen hun geld gaan terugtrekken, dus leningen gaan opeisen en geen nieuwe leningen verstrekken, kan de angst ontstaan dat de andere partij niet meer in staat is om de lopende lening af te lossen. Als maar genoeg mensen zo denken, en iedereen dus tegelijkertijd zijn geld terughaalt, dan ontstaat precies het fenomeen waar iedereen voor vreest: een land dat niet meer aan zijn verplichtingen kan voldoen. De paniek die ontstaat schaadt niet alleen de financiële handel, maar levert ook echte kosten op voor de echte economie, denk aan de Azië crisis in de jaren negentig. Prima als we dit kunnen voorkomen door het heen en weer flitsen van speculatief kapitaal te ontmoedigen.' De belasting moet volgens Bulte niet zo hoog worden dat het bijvoorbeeld buitenlandse investeringen zou ontmoedigen. En, waarschuwt Bulte: 'er wordt al heel lang over gesproken en er bestaan sterke belangen om dit tegen te werken.'