Organisatie
Politiek

Regeerakkoord: natuur wint, student verliest

Al na een krappe vijftig dagen formeren ligt er een VVD-PvdA-akkoord. Wat betekent dit voor onderzoek, onderwijs en de Wageningse domeinen?

Het natuurbeleid van staatssecretaris Bleker wordt flink vertimmerd. Zo gaat de ecologische hoofdstructuur (EHS) toch door, compleet met verbindingszones. Wel gaat realisatie langer duren. Eerder werd al 200 miljoen aan bezuinigingen geschrapt die nu specifiek voor bestaande natuur kan worden ingezet. Tenslotte wordt de Zeeuwse Hedwigepolder ontpolderd. ‘Ik ben dan ook behoorlijk positief over deze tekst,’ zegt Frank Berendse, hoogleraar Natuurbeheer en plantenecologie. Lezend tussen de regels ziet hij nog meer positieve tekenen. Zo staat er dat de controversieel verklaarde Natuurbeschermingswet van Bleker ‘wordt aangepast’. Berendse hoopt dat hierbij flink wordt geput uit de initiatiefwet ‘Mooi Nederland’ van D66, PvdA en GL, waarvoor hij zelf adviseur was. Deze wet biedt beter soortbescherming en ook voor meer gebieden dan alleen de Natura 2000-gebieden. ‘Het is in dat kader positief dat we nu een PvdA-staatssecretaris [Co Verdaas] krijgen na het CDA-debacle in de vorm van Bleker,’ zegt Berendse. ‘Ik vind het alleen jammer dat natuur bij het ministerie van Economische Zaken, (Landbouw en Innovatie) blijft en niet naar Infrastructuur en Milieu gaat.’

Stilte rond landbouw

De hernieuwde aandacht voor natuur lijkt ten koste te gaan van landbouw. Zo schrapt het ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie de laatste twee termen in haar naam en wordt weer gewoon EZ. ‘Ik ben daar niet verbaasd over,’ zegt Jakob Jager, onderzoeker Landbouw en economie bij het LEI. ‘Die ontwikkeling was al ingezet met het onderbrengen van landbouw bij EZ. Het hoeft geen nadelige gevolgen te hebben voor de landbouw.’ Ook het regeerakkoord zelf rept slechts twee maal van ‘landbouw’, vaak algemeen en weinig concreet. Zo heeft de coalitie het voornemen om het landbouw- (en cohesie)-budget van de EU verder terug te schroeven. Bovendien moet de landbouw samenwerken met andere organisaties om dierenwelzijn te bevorderen. Op zich is het logisch dat er weinig grote plannen zijn, zegt Jager. Veel beleid wordt in Brussel bepaald en de laatste jaren zijn al grote hervormingen ingezet. Het regeerakkoord geeft tussendoor wel enkele complimenten aan de agrosector. Zo wordt het enorme landbouwexport en het zorgen voor innovatie genoemd. Bovendien ‘verdienen boeren en tuinders ruimte om te ondernemen en moeten beloond worden voor het bijdragen aan cultuurlandschap en natuur.’ Dat laat nog een hoop ruimte voor concrete invulling, vindt Jager. En zonder die invulling zijn het vooral mooie woorden.

Student als melkkoe

‘Het nieuwe kabinet laat het hoger onderwijs keihard vallen,’ fulmineert studentenvakbond LSVb over het regeerakkoord. Voor studenten komen er inderdaad pijnlijke maatregelen aan. In het deelakkoord was er nog goed nieuws: afschaffing van de langstudeerboete. Vanaf 2014 verdwijnt echter ook de basisbeurs om te worden vervangen door een sociaal leenstelsel – een wens van zowel VVD als PvdA. Wel blijft de aanvullende beurs, hoewel er geen beurs meer is om aan te vullen, behouden als tegemoetkoming aan minder gefortuneerde studenten. Máár er kwam ook nog een onverwachte maatregel uit de hoge hoed. De OV-studentenkaart wordt vanaf 2015 vervangen door een kortingskaart, die ook beschikbaar is voor mbo-studenten. De vervoerskosten zijn vervolgens wel te lenen volgens de voorwaarden van het nieuwe leenstelsel. Tenslotte is er nog 20 miljoen beschikbaar om negatieve effecten van het hogere collegegeld voor een tweede studie te repareren. Selectie aan de poort wordt niet uitgebreid. Dit mag alleen bij studies met een numerus fixus, University college en opleidingen met bijzondere toelatingseisen, denk aan de kunsten.

Meer fundamenteel onderzoek

Er komt 150 miljoen extra beschikbaar voor fundamenteel onderzoek. 100 Miljoen daarvan is ‘nieuw’ geld, de andere 50 miljoen komt van elders op de begroting. Let wel: er staat voor 2015 een bezuiniging van 500 miljoen gepland op het onderzoeksbudget. Dit bedrag was beschikbaar uit de aardgasbaten. Per saldo staat onderzoek dus nog steeds 400 miljoen in de min. Het is niet duidelijk waar het extra onderzoeksgeld vandaan komt. Op de korte termijn levert afschaffing van de basisbeurs niet genoeg op. In 2016 zo’n 15 miljoen, het jaar daarna 55 miljoen. Structureel moet het uiteindelijk jaarlijks 800 miljoen besparen. Ook voor toegepast onderzoek wordt geschoven met geld. Er komt 110 miljoen beschikbaar om samenwerking tussen kennisinstelling en bedrijven te stimuleren. Daar tegenover staat dat er wordt bezuinigd op de fiscale subsidiëring van bedrijven.

Leave a Reply


Je moet inloggen om een comment te plaatsen.