Waarom hebben patenten een negatieve invloed in ontwikkelingslanden?
‘Wereldwijd is de welvaart nu al extreem ongelijk verdeeld. Patenten drijven de prijs van innovaties op, zodat iets wat in een ontwikkeld land duur is, elders onbetaalbaar wordt. Nieuwkomers – ook in ontwikkelde landen – hebben het bovendien moeilijk omdat patenten controle geven over de ontwikkeling van nieuwe producten.’
Het deel kunnen nemen aan de wetenschap noemt u zelfs een mensenrecht.
‘Inderdaad. Met enkele andere auteurs lees ik de mensenrechten op een alternatieve manier. Niet alleen meedelen, maar ook participatie in de wetenschap is een mensenrecht. Stel je voor dat een sociale klasse onder een bepaald inkomen uitgesloten zou worden: we zouden woedend zijn. Je kunt mensen niet uitsluiten van zo’n belangrijke deel van de cultuur.’
Waarom is wetenschap zo belangrijk voor ontwikkelingslanden?
‘Wetenschap en technologie geven onze samenleving vorm. Wanneer je niet deelneemt heb je geen invloed op de onderzoeksagenda en dus geen invloed op toekomstige technologieën. Soms zullen die cultureel niet acceptabel zijn. Bovendien creëert de huidige situatie afhankelijkheid. Ontwikkelingslanden zijn afhankelijk van het noorden. De één is altijd de redder en de ander moet altijd worden gered.’
Als we de armoede bestrijden in ontwikkelingslanden verdwijnt de kenniskloof dan niet vanzelf?‘
Je kunt participatie in wetenschap niet uitstellen tot ondervoeding en armoede zijn opgelost. Ze gaan juist hand in hand. Bovendien profiteert de ontwikkelde wereld ook. Je maakt gebruik van nieuwe perspectieven, opvattingen en de enorme motivatie van mensen. Bedenk hoe gemotiveerd een plantenwetenschapper is in een land waar honger heerst.’
Op welke manier zou er een nieuw of verbeterd systeem kunnen ontstaan?‘
Ik denk dat de Open Access-beweging hierin cruciaal is. Daarin wordt geëxperimenteerd met allerlei methoden om onderzoek openbaar toegankelijk te maken. Verder kun je aan je patent een ‘humanitaire licentie’koppelen. Dat betekent dat mensen in de minst ontwikkelde landen, gratis of goedkoop een licentie krijgen. Veel Wageningers maken daar al gebruik van. Zelf heb ik ook al mijn publicaties openbaar toegankelijk gemaakt.’
Door een technisch probleem kan er op dit bericht helaas niet gereageerd worden. We hopen dit zo snel mogelijk te verhelpen.