Beeld © Shutterstock
De plofkip is uit de Nederlandse supermarkt verdwenen, kopte de landelijke pers deze week. ‘Om te beginnen: plofkip is niet mijn term, dat is de framing van Wakker Dier’, zegt onderzoeker Karel de Greef van Wageningen Livestock Research. ‘Ik heb met vijf collega’s studie verricht naar de ontwikkelingen in het ongerief van vleeskuikens in Nederland. Met als onderdeel het aandeel trager groeiende vleeskippen in Nederlandse pluimveebedrijven die onder het Beter Leven-keurmerk vallen. Ruim tien jaar geleden ontwikkelde de Dierenbescherming dit keurmerk. Uit de studie blijkt dat 30 procent van de Nederlandse vleeskippen inmiddels bestaan uit trager groeiende rassen die bovendien meer ruimte hebben in de stal dan voorheen. De Nederlandse supermarkten verkopen geen vlees meer van sneller groeiend pluimvee.’
Dat is een succes?
‘Er heeft zich een boeiend maatschappelijk proces afgespeeld. Wakker Dier voerde actie tegen snel groeiende kippenrassen op een moment dat die kippen welzijnsproblemen ondervonden als gevolg van het hoge aantal dieren per vierkante meter. De Dierenbescherming voerde een constructieve dialoog met de landbouwsector over deze problemen. En je had de angst van de supermarkten voor slechte reclame na de eerste acties van Wakker Dier tegen ‘plofkippen’, dus die wilden ander kippenvlees verkopen.’
‘Die combinatie van Dierenbescherming en Wakker Dier, plus een markt en sector die daarop reageerden, bleek heel succesvol. We zien een systeemsprong in de pluimveehouderij. Er kwamen niet alleen trager groeiende rassen binnen het Beter Leven-keurmerk, maar voor alle vlees in de Nederlandse retail. Deze trager groeiende rassen hadden ook minder welzijnsproblemen. De keurmerkregels leidden ertoe dat de kippen meer ruimte kregen, waardoor ze op droger strooisel stonden, waardoor ze minder voetzoolblessures hadden. Die systeemsprong van bulkproductie naar vraag-gestuurde productie is verrassend snel verlopen, vinden wij.’
Dertig procent van de in Nederland geproduceerde vleeskippen zijn geen plofkippen, 70 procent wel, in de termen van Wakker Dier. Wat betekent dit qua welzijn?
‘Die reguliere kuikens zijn een doorn in het oog voor Wakker Dier, maar wij constateren dat ook het welzijn van deze groep kippen duidelijk is verbeterd. Dat komt door nationale en Europese wetgeving, waardoor er onder andere minder dieren per vierkante meter mogen worden gehouden. Bovendien zijn er welzijnsinspecties ingevoerd. Als pluimveehouders veel kippen hebben met voetzoolproblemen, dan moeten ze minder kippen per vierkante meter houden. Daardoor is ook het welzijn van de reguliere kippen verbeterd.’
Hoe was de samenwerking met opdrachtgever Wakker Dier?
‘Wakker Dier lobbyde bij het landbouwministerie om dit onderzoek uit te voeren, maar die zei: doe het zelf maar. Toen hebben wij Wakker Dier uitgenodigd en gezegd: wij willen dit onderzoek doen, maar we zijn onafhankelijk, dus dit wordt betaald contractonderzoek volgens de regels. Dat was akkoord en het is goed verlopen. Wakker Dier heeft zich niet bemoeid met de inhoud en uitkomsten van het onderzoek. Bel anders Wakker Dier zelf even.’
We bellen met Anne Hilhorst, manager Campagneteam bij Wakker Dier. Hilhorst: ‘De samenwerking was heel positief. Ik vond het heel positief om te overleggen met mensen die zoveel van vleeskuikens weten. Ze waren heel open en ik kon alle kritische vragen stellen.’
Was dat verrassend? In Amsterdam denkt iedereen dat Wageningen de intensieve veehouderij promoot?
‘Nou, dat hangt er dus vanaf wie je spreekt in Wageningen. Wij waren aangenaam verrast door de openheid rond dit onderzoek dat uiteraard onafhankelijk was.’
Waarom willen jullie dit onderzoek?
‘Er is de afgelopen tien jaar veel veranderd in de veehouderij. We hebben behoefte aan een nieuw ijkpunt, zodat we ons niet langer baseren op de rapporten van acht jaar geleden. Een update van het ongerief dus. In dit geval met een positieve uitkomst. Wakker Dier is niet snel tevreden, maar er is veel verbeterd. Dit is kostbaar onderzoek, dus we moeten het onderzoek faseren. Het eerste rapport gaat over vleeskuikens, het volgende gaat over vleeskalveren.’