Wetenschap - 30 augustus 2011
Phytophthora onder de duim
De aardappelziekte tiert welig in Nederland door het vochtige, relatief koele zomerweer. Behalve op proefveldjes van Wageningen UR. Door stapeling van resistentiegenen zijn de Wageningse GM-piepers bestand tegen Phytophthora.
'We gebruiken een palet aan resistentiegenen in ons onderzoek', zegt Kessel. 'En het goede nieuws is dat bepaalde combinaties van deze R-genen de aardappel vrij houden van Phytophthora. We zien dat één resistentiegen niet genoeg is, maar ook dat zwakke resistentiegenen door de mand vallen. Phytophthora is een heel hardnekkige ziekteverwekker, maar door stapeling van meerdere sterke R-genen hou je de aardappels schoon.' De Wageningse aardappelonderzoekers voegen - door genetische modificatie - een specifiek setje van R-genen toe aan het aardappelgenoom van bestaande rassen.
De huidige aardappelrassen zijn zonder GM veredeld. Ze zijn over het algemeen erg vatbaar voor Phytophthora en de akkerbouwers moeten op dit moment veel fungiciden spuiten om de schimmelachtige onder de duim te houden. Of ze moeten de aardappel doodspuiten en snel oogsten, waardoor de opbrengst veel lager is.
Bepalend bij de proef was niet of de aardappels GM waren, zegt Kessel. 'Bepalend is de kwaliteit van de resistentiegenen.' Maar ook bij een combinatie van sterke R-genen heeft Kessel nog een beetje fungiciden nodig. 'Als we bij hoge ziektedruk niet spuiten, lopen we het risico dat Phytophthora door natuurlijke mutaties en selectiedruk ook combinaties van R-genen omzeilt. Met sterke R-genen kunnen we toe met 80 procent minder fungiciden om een duurzame resistentie te bereiken.'
In het Belgische Wetteren loopt ook een proef met resistente aardappels tegen Phytophthora. Belgische websites melden geschrokken dat er Phytophthora is gevonden op genetisch gemodificeerde aardappels. Logisch, zegt Kessel. 'De ziekteverwekker waart rond, de ziektedruk is hoog. Maar of er resistentiegenen doorbroken zijn, weten we pas na laboratoriumanalyse.'