De schimmel Pseudocercospora fijiensis veroorzaakt black Sigatoka. Een ziekte die bladeren van bananenplanten aantast, waardoor de bananenoogst vermindert of mislukt. De schimmel wordt in de praktijk bestreden met een belangrijke groep fungiciden, de azolen, maar inmiddels bouwt de schimmel resistentie op tegen deze fungiciden en moeten bananentelers steeds vaker spuiten om de black Sigatoka onder de duim te houden. Pablo Chong, promovendus van fytopatholoog Gert Kema, onderzocht welk gen in het schimmel-DNA het belangrijkste aangrijpingspunt is voor deze fungiciden. Hij kwam uit bij het gen Pfcyp51.
Mechanisme
Chong beoordeelde maar liefst zevenhonderd varianten van de schimmel op resistentie tegen drie azolen. Zo kwam hij er achter welk mechanisme de gevoeligheid van de schimmel voor het bestrijdingsmiddel verminderde. Dit komt door over-expressie van Pfcyp51, waardoor het fungicide sneller wordt rondgepompt in de schimmel. Hierdoor neemt de gevoeligheid voor het bestrijdingsmiddel af.
Omdat het gen in de schimmel zit, heeft genetische modificatie van de plant geen zin. Wel levert het onderzoek nuttige informatie op voor het vinden van andere bestrijdingsmiddelen tegen black Sigatoka, zegt begeleider Kema. ‘Het is belangrijk dat we middelen vinden met andere aangrijpingspunten dan de azolen om de schimmel P. fijiensis te doden.’ Een cocktail van middelen moet leiden tot minder selectiedruk door de fungiciden, waardoor de middelen beter werken. Want bananentelers spuiten inmiddels vijftig tot zeventig keer per jaar om de black Sigatoka onder de duim te houden.
Resistente banaan
Maar ook een alternatief bestrijdingsmiddel is geen duurzame oplossing, vreest Kema. ‘Vroeg of laat raakt de schimmel weer resistent tegen het bestrijdingsmiddel. We moeten gewoon een resistente banaan maken. Dat is de basis. De Cavendish banaan, die 95 procent van de globale export vertegenwoordigt, is supervatbaar voor P. fijiensis. We moeten Cavendish repareren èn nieuwe rassen maken die beter smaken, langer goed blijven, meer produceren en resistent zijn tegen black Sigatoka en andere ziekten.’ En waarom is dat ras er nog niet? ‘Omdat de ontwikkeling ervan minstens 20 miljoen euro kost en de bananensector te conservatief is om dat bedrag te investeren. Misschien moeten we het zelf doen.’ Het onderzoek van Chong werd bekostigd door de overheid van Equador, de grootste bananenexporteur, en het agrochemische bedrijf Syngenta.
Pablo Chong promoveerde op 31 oktober bij Gert Kema, hoogleraar Tropische fytopathologie.