Wetenschap - 1 januari 1970

‘Passieve’ varkens lijden meer in kale hokken

Het karakter van een varken is mede bepalend voor de reactie van de dieren op hun huisvesting. Zo gaan ‘passieve’ varkens veel meer dan ‘actieve’ varkens staartbijten in kale hokken. Een verschil dat ook tot uiting komt in de hoeveelheid maagzweren bij de slacht, zo blijkt uit het promotieonderzoek van ir Liesbeth Bolhuis.

Varkens reageren heel verschillend op stressvolle omstandigheden. De zogenaamde rugtest maakt het mogelijk deze individuele reactiepatronen, die ook wel worden gezien als de ‘persoonlijkheid’ of het ‘karakter’ van het varken, te typeren. In de rugtest worden biggen op hun rug gelegd en gedurende een minuut vastgehouden. Op basis van de reactie op deze stressvolle situatie worden de dieren ingedeeld in twee gedragstypes: ‘actieve’ of ‘passieve’ verzetters. Bolhuis onderzocht of de typering van jonge biggen op basis van deze rugtest een voorspellende waarde heeft voor hun reactie op later leeftijd op verschillende huisvestingssituaties.
Varkens werden ‘kaal’ gehuisvest, in hokken met een beton- en roostervloer, of ‘verrijkt’ in soortgelijke hokken waarin de vloer bedekt was met stro. Stro wordt daarbij gezien als een uitlaatklep voor de natuurlijke behoefte van varkens om verkennend gedrag te vertonen. Daarnaast is gekeken of het karakter gevolgen heeft voor het agressieve gedrag dat varkens vertonen als ze gehergroepeerd worden. Actieve varkens blijken vaker en langer te vechten, maar uiteindelijk verschilt de sociale status die actieve en passieve varkens verkrijgen niet. Volgens Bolhuis wijst dit erop dat de actieve dieren meer rigide zijn in hun agressieve gedrag, terwijl passieve varkens flexibeler zijn in hun gedrag.
Het onderzoek van Bolhuis bevestigt de grote invloed van stro op het gedrag van varkens. Dieren in kale hokken vertonen vaker beschadigend gedrag, zoals staart-, oor- en pootbijten. Dit geldt het sterkst voor de passieve varkens, die in de verrijkte hokken ook vaker spelen dan de actieve varkens.
Bolhuis vond ook aanwijzingen dat de gedragsverschillen tussen de twee typen varkens een neurochemische achtergrond heeft en verband houdt met de activiteit van neurotransmitters in bepaalde hersengebieden. | G.v.M.

Ir Liesbeth Bolhuis promoveert vrijdag 18 juni bij prof. Victor Wiegant, hoogleraar Psychoneuro-endocrinologie in Utrecht en voormalig hoogleraar Neuro-endocrinologie in Wageningen.