Wetenschap
Landbouw

Parasiet verpest Afrikaanse rijstteelt

Rhamphicarpa fistulosa oogt onschuldig, maar maakt van de rijstplant een slaaf. Promovendus Stella Kabiri onderzocht het effect van dit parasitaire onkruid, dat de Afrikaanse rijstproductie in toenemende mate aantast.
Albert Sikkema

©Wikimedia en WUR

Dat het onkruid Rhamphicarpa fistulosa de rijstteelt in veel Afrikaanse landen parasiteerde was al bekend, maar Kabiri ging na hoe deze vampierplant de rijstplanten uitput. Ze teelde rijstplanten in potten, voegde daar verschillende hoeveelheden van het onkruidzaad bij en ging via periodieke metingen na hoe R. fistulosa de groei en productie van de rijstplanten aantastte.

Stilstand

Kabiri concludeert dat het onkruid de fotosynthese van de rijstplant aantast en, afhankelijk van de onkruiddichtheid, de groei van de rijstplant met 22 tot 71 procent vermindert. Bovendien daalt het aantal rijstkorrels met maar liefst 78 tot 100 procent. ‘Het parasitisme leidde uiteindelijk tot een volledige stilstand van de groei van de rijstplant, waarbij de rijstplant alleen nog maar voedingsstoffen voor de parasiet maakte’, schrijft Kabiri deze maand in de Annals of Applied Biology. ‘Na infectie van de rijstplant gedraagt deze parasiet zich als een echte slavendrijver die de waardplant volledig domineert.’

Vampire

Het onkruid, dat in de Afrikaanse volksmond Rice Vampire Weed heet, is een parasitaire plant die incidenteel voorkomt in de regenafhankelijke rijstteelt in Afrika. Via potproeven volgde Kabiri voor het eerst nauwgezet de interactie tussen rijst- en vampierplant. R. fistulosa hecht zich aan de wortels van de rijstplant. Het is een facultatieve parasiet, wat betekent dat de parasiet zich ook zonder de waardplant kan voortplanten. Het onkruid komt van nature voor in laaggelegen natte gebieden in Afrika, gebieden waar de rijstteelt de afgelopen jaren flink is toegenomen. Onderzoekers van het Centre for Crop Systems Analysis in Wageningen en het Africa Rice Center in Ivoorkust, die Kabiri begeleidden, verwachten daarom dat dit onkruid een groeiende plaag zal worden voor de rijstproductie.

Vals zaaibed

Het onderzoek van Kabiri geeft ook aanknopingspunten om dit parasitaire onkruid via beheersmaatregelen te bestrijden. Om te beginnen moeten de Afrikaanse rijstboeren een zogenaamd ‘vals zaaibed’ aanleggen: door voorafgaand aan het planten van de rijst een zaaibed aan te leggen, kiemt een deel van het onkruid al, die je dan kunt weghalen. Verder helpt verbetering van de waterhuishouding en bodemvruchtbaarheid; de vampier komt vooral voor op schrale bodems. Dat laatste heeft R. fistulosa gemeen met striga, het bekendste parasitaire onkruid in Afrika dat vooral parasiteert op mais en sorghum.

Leave a Reply


Je moet inloggen om een comment te plaatsen.