Wetenschap - 17 mei 2001
Opinie: Wetenschap moet ontmythologiseren
Opinie: Wetenschap moet ontmythologiseren
Moet de wetenschap klakkeloos meewerken aan biologische landbouw enkel en alleen omdat de samenleving het idee heeft dat deze per definitie goed is? En als de samenleving zegt: gentechnologie is een horrorscenario, moeten wetenschappers hun handen er dan maar van af trekken? Moeten onderzoekers dan een gesloten front vormen, omdat het niet opportuun is er tegen in te gaan? Daarmee bewijzen ze de samenleving uiteindelijk een slechte dienst. Als er aan biologische landbouw naast pluspunten ook minkanten zitten, kan dat maar beter hardop gezegd worden; daar wordt deze vorm van landbouw alleen maar beter van. En van gentechnologie moeten niet alleen de risico's, maar ook de mogelijkheden genoemd blijven worden. Ook in een tijd dat Greenpeace stemming maakt met posters over rattengenen in sla.
Het is de taak van de wetenschap kritisch te zijn, dat is haar bestaansrecht. Onderzoekers moeten populaire dogma's toetsen op rationaliteit. Dat geldt zowel voor oude als voor nieuwe stellingnamen. Als wetenschappers tegen de heersende mening ingaan, lopen ze het gevaar een tijd als 'niet politiek correct' te worden beschouwd. Dat moet dan maar. Daarbij is het wel zaak hun boodschap tactvol te brengen, maar als ze kunnen aantonen dat populaire voorstellingen niet goed onderbouwd zijn en op punten worden tegengesproken door de feiten, dan mogen ze daarover niet zwijgen. Als wetenschappers een onderwerp niet meer onbevangen van alle kanten belichten, wie dan nog wel?
Het is misschien verleidelijk en het lijkt tactisch om de rijen gesloten te houden en te zwijgen als je vermoedt dat zelfs goed onderbouwd commentaar op een heersende opinie niet in goede aarde valt. Maar zo houd je willens en wetens een mythe in stand. Daar ben je geen wetenschapper voor. | Marian Hagg