Nieuws - 5 november 2009

Open access heeft de toekomst

NWO-directeur Jos Engelen riep gevestigde wetenschappers vorige week op om in gratis toegankelijke internettijdschriften publiceren. Een prima idee, vindt de Wageningse Spinozaprijswinnaar Marten Scheffer. Hij is al vanaf de oprichting be-trokken bij het open-accesstijdschrift Ecology and Society.

'Onderzoek dat wordt betaald met publiek geld, moet voor iedereen beschikbaar zijn. Gratis toegankelijke internettijdschriften hebben echter geen abonnees. Daardoor verschuiven de kosten van de lezer naar de onderzoeker. Als AIO is het moeilijk om voor een publicatie tussen de duizend en vierduizend euro neer te tellen. In de toekomst moeten dat soort kosten in het onderzoeksbudget worden opgenomen. Nu zitten we in een overgangssituatie, dus het is een goede zaak dat NWO hier vijf miljoen euro voor uittrekt.
'Voor een Spinozaprijswinnaar is het makkelijk om open access te publiceren, maar voor iemand die aan het begin van zijn carrière staat, is een publicatie in een tijdschrift met een grote impact, zoals Science of Nature, cruciaal. Overigens kan een open-accessartikel door meer mensen worden gelezen; dat is goed voor de citatie. Vaak is het mogelijk om met bijbetaling een publicatie ook vrij toegankelijk te krijgen. Dat zou ik jonge wetenschappers zeker aanraden, vooral nu ze een beroep kunnen doen op het potje van NWO.
'Het laatste artikel dat we hebben gepubliceerd, staat sinds 28 oktober online in Biogeosciences discussions. Daar is bovendien het proces van beoordeling en debat te volgen, heel modern en transparant. Ook ben ik erg enthousiast over de Public Library of Science (PloS). Die is geheel vrij toegankelijk en van hoge kwaliteit.
'Het kan goed dat ik in de toekomst nog wel in Nature of Science publiceer. Je zet in op het tijdschrift waarmee je de meeste lezers voor je verhaal bereikt. Dat hoeft niet altijd heel prestigieus te zijn. Soms is een kleiner, specialistisch blad juist beter.'/Alexandra Branderhorst