‘Het was een ervaring om nooit te vergeten. Toen mijn stage bij de UNHCR ten einde liep, kreeg ik een baan aangeboden waarvoor ik nog een paar maanden in Za’atari ben gebleven. Nu ben ik net terug in Nederland. De Vereniging van Nederlandse Gemeenten International en de City of Amsterdam wilden in dit vluchtelingenkamp aandacht besteden aan het creëren van publieke ruimte. Dat heb ik op me genomen en samen met UNHCR en de City of Amsterdam verder ontwikkeld tot het project Emerging Public Spaces.
Za’atari is met tachtigduizend inwoners het grootste Syrische vluchtelingenkamp van de VN in Jordanië. Het bestaat al vijf jaar en is voor de inwoners inmiddels een thuis. Eerst woonden ze in tenten, nu in containers. Mensen leggen kleine voortuintjes aan, er wordt gewerkt aan een waternet en er zijn al zo’n drieduizend bedrijfjes en winkels opgezet. Dit is geen plek waar de mensen alleen maar zitten te wachten op hulp; ze bouwen een bestaan op in de tijdelijke permanentie van het kamp.
Ruimte om te chillen
De vluchtelingen hebben zelf aangegeven dat ze graag plekken in de buitenlucht willen waar ze elkaar kunnen ontmoeten, waar kinderen kunnen spelen en waar ze kunnen “chillen”. Tot dusver waren er alleen omheinde communityruimtes die beschikbaar waren onder toeziend oog van bewaking. Tijdens bijeenkomsten van de community bleek dat er grote behoefte was aan verbeterde publieke ruimte en daar heb ik invulling aan mogen geven.
Samen met de vluchtelingen bedachten we de belangrijkste randvoorwaarden: de ontmoetingsplekken zouden echt dóór hen en vóór tot stand moeten komen, zonder hekken of bewakers. De vluchtelingen moesten zelf eigenaar worden. Tijdens de bouw assisteerde ik, droeg ik zorg voor het dagelijkse management, onderhield ik contacten met de buurtbewoners en loste ik er conflicten op tussen vrijwilligers. Ik was wel veertien uur per dag aan het werk.
Weer terug
En ik ben nog niet klaar. Ik ben nu terug in Wageningen om aan mijn thesis te schrijven, maar vertrek binnenkort weer naar Za’atari om te checken hoe het gaat. Tot ik daar wegging, heb ik alleen maar snoeihard gewerkt en had ik nooit tijd om even thee te drinken met de jongens met wie ik werkte, terwijl dat juist een belangrijke manier is om het project te onderhouden. Gelukkig kan ik binnenkort even terug. Ik ben heel dankbaar voor dit project. Het feit dat ik alles in het veld met de vluchtelingen heb mogen opbouwen, heeft het onvergetelijk gemaakt.’