Wetenschap - 20 maart 2013

Ook plastic in zeehondenmaag

Zo'n 12 procent van de gewone zeehonden in de Noordzee heeft plastic in maag of darmen. Niet slecht voor de zeehond zelf, denken onderzoekers, wel alarmerend voor het milieu.

Dit is een zorgwekkend resultaat, zegt onderzoeker Jan Andries van Franeker. Niet omdat hij bang is dat individuele zeehonden (45- 130 kilogram) last hebben van de minuscule plastic stukjes. Van Franeker is bezorgd over wat het resultaat vertelt over plasticvervuiling van het milieu: ‘Het is alarmerend dat zelfs een ‘zichtjager' via omwegen zoveel rommel in zijn maag krijgt.' Een zeehond jaagt namelijk op vis en krab en zal dus geen plastic met voedsel verwarren.
Masterstudente Elisa Bravo Rebolledo vond in de maaginhouden van 100 zeehonden 28 stukjes plastic; Totaal zo'n 3 gram. In 125 onderzochte drollen vond ze geen plastic. De monsters kwamen van zeehonden die in 2001 en 2002 en masse aanspoelden op Texel tijdens een heftige epidemie van het zogenaamde phocine distemper virus.
Het zijn dus geen schokkende hoeveelheid plastic, maar de vraag blijft hoe de zeehonden het plastic überhaupt binnenkrijgen. Daarover kan Van Franeker alleen speculeren: ‘We zien relatief veel draadjes. Het zou dus kunnen dat ze vis eten die in een net verstrikt zit.' Maar het aangetroffen plastic is ook relatief zwaar. Misschien zakt het daardoor naar de bodem waar de zeehonden het binnenkrijgen bij de jacht. Dat strookt met een andere vondst: ‘Ze hebben ook veel natuurlijk bodemmateriaal in hun maag. Gladde blokjes hout uit veenbanken in de zeebodem.'
Wetenschappers zoeken momenteel nieuwe diersoorten om de plasticvervuiling mee te meten. In haar kaderrichtlijn Mariene Strategie stelt de EU voor 2020 harde doelen voor minder vervuiling. Ironisch genoeg dragen de zeehonden niet genoeg plastic mee om te dienen als goede graadmeter voor plasticvervuiling. ‘We zitten hier in één van de meest vervuilde gebieden van Europa. Bij IJsland en Zweden schijnt men nog bijna niets te vinden,' zegt Van Franeker. ‘Als je dan hier begint met ruim 10 procent wordt het moeilijk om verbetering te meten, zeker in gebieden die veel minder vervuild zijn.'
Imares voert nu al metingen uit aan de hand van Noordse Stormvogels. Deze dragen in zo'n 95 procent van de gevallen plastic mee. Stormvogels komen echter alleen in het noorden voor, zodat er nog graadmeters nodig zijn voor bijvoorbeeld de Middellandse en Zwarte Zee. Wetenschappers kijken hierbij naar vissen en zeeschildpadden.
De onderzoekers publiceerden hun onderzoek in het tijdschrift Marine Pollution Bulletin.