‘Ook kijken in de keuken van de overheid’

Brenninkmeijer vindt dat alle overheidsinformatie openbaar moet, tenzij er redenen zijn voor geheimhouding. Bernd van der Meulen, hoogleraar Recht en bestuur schreef in 2006 een wetsontwerp dat een belangrijke rol speelt in de huidige discussie over een modernere WOB. Staat u achter de uitspraken van de Ombudsman? ‘Ja en nee. Ik ben met hem eens dat we nog flinke slagen kunnen maken in de openheidscultuur. Maar dit voorstel klinkt me in de oren als: ‘laten we de rode en gele kaarten afschaffen en allemaal sportief gaan voetballen’. Brenninkmeijer vindt terecht dat de overheid zich behoorlijk moet gedragen. Maar, er moeten ook instrumenten bestaan om iets te doen wanneer de overheid zich niet behoorlijk gedraagt.’ In de huidige WOB geldt al dat overheidsinformatie is ‘openbaar, tenzij’. Kennelijk komt dit niet uit de verf. ‘In Nederland is er best een behoorlijke mate van openbaarheid. Op sites vind je veel informatie en als je beleefd vraagt, krijg je in negen van de tien gevallen ook informatie die niet is gepubliceerd. Maar we focussen natuurlijk op problemen. Er bestaat ook informatie die gevoelig ligt of waar iets mis is gegaan bij de overheid. Om goede en minder goede redenen wordt dan geweigerd en dan kan het hard tegen hard gaan.’ Op welke punten is de vernieuwde WOB beter? ‘Hij heeft een bredere reikwijdte. De overheid is immers niet alleen bestuur, maar ook wetgevende en rechtsprekende macht. Als het met overheidsgeld wordt betaald: dan moet het onder de WOB vallen. De samenleving mag weten hoe en waarom geld wordt uitgegeven. Bovendien zijn er nu bepaalde onderwerpen, zoals staatsveiligheid, waarbij informatie sowieso geheim is. Van dat sowieso wil ik af. Je moet afwegingen blijven maken.’ Niet iedereen is het met u eens. Piet Hein Donner, destijds minister van Binnenlandse zaken, zei ooit dat wetten net zijn als worstjes: Je kunt maar beter niet zien hoe ze worden gemaakt. ‘Een negentiende-eeuwse denkwijze. Ook in de keuken van de overheid moet je kunnen kijken, en een open keuken is een hygiënische keuken.’