Wetenschap - 1 januari 1970

Ontwikkelingsrechten te koop

Het recht om te bouwen kan binnenkort worden gekocht. De provincie Limburg gaf het LEI, Knowhouse en het Instituut voor Agrarisch Recht opdracht uit te zoeken of handel in ontwikkelingsrechten een bruikbaar beleidsinstrument is in ruimtelijke ordening.

Land met een agrarische bestemming is in Nederland veel minder waard dan land waar stedelijke ontwikkeling mag plaatsvinden. Landeigenaren in gebieden waar niet gebouwd mag worden kunnen volgens de onderzoekers gecompenseerd worden voor het verlies in waarde van hun land, door ze verhandelbare ontwikkelingsrechten te geven. Projectontwikkelaars die willen bouwen in gebieden waar dat wel mag, moeten daarvoor dan ontwikkelingsrechten kopen uit gebieden elders. De rechten zullen worden vergeven in programma’s die door de provincie gecoördineerd worden. De rechter zal bij de overdracht toetsen of er aanwijsbaar voordeel voor de kwaliteit van de ruimtelijke ordening is.
Dit systeem past volgens onderzoeker dr Ge Backus van het LEI in de bestaande ruimtelijke ordening, maar moet nog wel worden verankerd in de wetgeving. Anders dan bij melkquota of dierrechten – rechten die al verhandelbaar zijn – leveren de ontwikkelingsrechten geen productiebeperking voor agrariërs op. Ze kunnen ervoor kiezen door te boeren. Maar als de prijs van de ontwikkelingsrechten hoog wordt, wat waarschijnlijker is in gebieden met veel stedelijke uitbreiding, kan het lucratief worden de rechten te verkopen en in ruil daarvoor extensiever te gaan boeren. Backus verwacht niet dat de verhandelbare rechten voor boeren meer regels en administratie met zich mee zal brengen. ‘Wel voor de overheid, want die moet de programma’s gaan monitoren.’
De gedeputeerde van de provincie Limburg toonde enthousiasme voor de regeling, die woensdag 1 december gepresenteerd werd in Nieuwspoort in Den Haag. De provincie zou een eerste project willen opzetten rondom de provinciale ecologische structuur in Limburg. Om de regeling mogelijk te maken moet de Tweede Kamer bij de regering aandringen op opname van de regeling in een amendement op de Nota Ruimte. Die wordt deze maand behandeld in de Tweede Kamer. / JT