Een survey onder families in drie Congolese dorpen was al ingeperkt, omdat het in twee van de drie dorpen te onveilig was geworden in de afgelopen maanden. Die toegenomen onveiligheid komt niet alleen door de rebellengroep M23 die vorige week in het nieuws kwam met de inname van de stad Goma. ‘Er zijn verschillende rebellengroepen actief, die trekken rond’, zegt Hilhorst. ‘Dus de veiligheidscheck is een momentopname. Maar voorlopig kan er nu niemand naartoe.’ Hilhorst heeft zeven promovendi in Congo, waaronder vijf uit het land zelf. Vorige week was ze nog in het gebied Kivu in oostelijk Congo waar de strijd tussen leger en rebellen weer is opgelaaid. Ze had een workshop in de hoofdplaats Bukavu. Met de verovering door de rebellen van Goma, 100 kilometer noordelijker, raakten politie en leger in Bukavu behoorlijk nerveus, merkte Hilhorst. Bovendien merkte ze meer criminele activiteit, zoals overvallen op een benzinestation en bank. ‘De mensen voelden zich minder veilig.’ Gelukkig was die dag net de workshop klaar. Een dag later werden alle buitenlanders gerepatrieerd uit Bukavu. De veiligheidssituatie kan snel weer veranderen, weet Hilhorst uit ervaring. Een paar jaar geleden werd Bukavu daadwerkelijk ingenomen door rebellen, maar die crisis duurde slechts enkele weken. Soms worden rebellen opgenomen in het leger, maar er zijn ook rebellen die zich hebben gesetteld en een staatje in de staat vormen. ‘Daar kun je vaak gewoon onderzoek doen.’ De plotselinge opkomst van de groep M23 illustreert de instabiliteit van de situatie. ‘In april was het nog een groepje van een paar honderd man, nu lopen ze Goma binnen.’ De promovendi van Hilhorst onderzoeken het alledaagse leven van mensen in conflictregio’s en de impact van hulporganisaties om dat bestaan te verbeteren. De conflicten hebben daarbij een directe invloed op de voortgang van het onderzoek, blijkt nu. ‘De veiligheid van ons werk staat voorop’, zegt Hilhorst. ‘Wij keren weer terug in Congo als het veilig is voor de hulporganisaties. Ondertussen lukt het wellicht om ons onderzoek voort te zetten via Skype en e-mails.’ Hilhorst vindt het belangrijk ontwikkelingsonderzoek te blijven doen, ook tijdens een conflict. ‘Boeren hebben vaak meer last van plantenziekten dan van rebellen. Je moet blijven ontwikkelen in een conflictregio, anders boert zo’n regio alleen maar achteruit.’
Onderzoek in Congo op laag pitje
Door de toegenomen onveiligheid heeft de leerstoelgroep Disaster Studies haar onderzoek in oostelijk Congo op een laag pitje gezet. De groep van Thea Hilhorst doet veel promotieonderzoek in deze conflictregio.
