Onderwijs is goed voor olifanten

Dat blijkt uit een grootschalig onderzoek naar de verspreiding van de Afrikaanse olifant onder leiding van de Wageningers Fred de Boer en Frank van Langevelde. Zij publiceren daarover in het maartnummer van Biological Conservation. Inzet was de vraag welke factoren bepalen of er olifanten in een gebied leven en hoeveel. Geven ecologische factoren als genoeg voedsel en water de doorslag of speelt de menselijke invloed een belangrijke rol? ‘Eigenlijk is dat de hoofdvraag van de ecologie: waarom zitten er hier meer dieren dan daar’, licht De Boer (Resource Ecology Group) toe. ‘Jaren zijn we er mee bezig geweest om alle gegevens bij elkaar te brengen. Er zijn zoveel factoren die een rol spelen.’ Corruptie Het antwoord blijkt tweeledig. Of er in een gebied olifanten zijn, hangt af van natuurlijke omstandigheden. Zonder voldoende voedsel en water geen olifant. Maar hoevéél olifanten er zijn, hangt meer af van de mens dan van de natuur. Hoe groter de bevolkingsdichtheid bijvoorbeeld, hoe minder olifanten. Olifanten gedijen daarnaast goed in gebieden met weinig corruptie en analfabetisme en meer welvaart. En-en ‘Onze studie laat zien hoe complex het allemaal is’, zegt De Boer. ‘Het is niet zo dat je er bent met alleen beter onderwijs of minder armoede. Het gaat ook om een beter natuurbeschermingsbeleid, een minder corrupt ambtenarenapparaat en bewustwording bij de lokale bevolking.’ Hij noemt het een shift of focus. Meer reservaten aanleggen is misschien niet de beste manier om de olifant te redden. ‘Het is en-en. Olifanten hebben een enorme actieradius. Reservaten zijn belangrijk als veilige haven voor olifanten.’ De beperkte rol van reservaten blijkt ook uit de verspreidingsgegevens. Er leven bijna twee keer zoveel olifanten buiten beschermde gebieden (620.000) dan erbinnen (347.000). De dichtheid van olifanten in reservaten is daarentegen wel groter dan erbuiten: 0,41 tegenover 0,25 olifant/km2).