Een artikel reviewen hoort bij de wetenschap en het is ook leuk om te zien wat je collegae inzenden ter publicatie, dus ik probeer altijd ja te zeggen tegen publicaties die binnen mijn vakgebied vallen. Maar het rare is wel dat het veel tijd kost om een artikel goed te reviewen. Die tijd is in principe bedoeld voor onderwijs of onderzoek. De universiteit, of een subsidieverstrekker, subsidieert dus jouw reviewtijd.
Wetenschappelijke editors (vaak hoogleraren) zijn nog veel meer tijd kwijt aan zo’n journal, en voor hen geldt hetzelfde: vaak krijgen ze een minimale vergoeding, terwijl het veel tijd kost die bovenop het reguliere werk komt.
Ondertussen moeten we als wetenschappers betalen om zelf een artikel te mogen publiceren. Ook moeten we – via een universiteitsabonnement – betalen om het werk te mogen lezen. Met andere woorden: wetenschappers zijn de editors, reviewers, schrijvers en lezers van wetenschappelijk werk, maar verliezen tijd of geld bij elke stap in het proces.
Verdient er dan iemand wél aan al die publicaties? Elsevier, de wetenschappelijke publicatietak van de RELX Group, had in 2017 een omzet van 2,5 miljard pond en een winstmarge van 37 procent. Een beter winstmarge dan Google, Apple of Amazon.
We zijn als wetenschappers oliedom dat we hieraan meedoen. Plan S, het voornemen van Europese onderzoeksfinanciers om open access vanaf 2020 te verplichten, is een stap in de goede richting. Maar het lost maar een heel klein stukje van het probleem op.
Guido Camps (34) is dierenarts en postdoc bij Humane Voeding. Hij houdt van bakken, bijen houden en bijzondere dieren.