© Guy Ackermans
Die zenuwen waren nergens nodig voor. ‘Het was heel gezellig. Een heel ontspannen gesprek. Hij was erg open. Een aardige man’, zegt Sjoerds er na afloop over. Zij was één van de vijf studenten Moleculaire Levenswetenschappen die met Stoddart mochten lunchen. De vijf verdienden de plek aan tafel, doordat ze het beste antwoord gaven op de vraag waarom ze graag met Stoddart wilden lunchen.
Cool
Voor Sjoerds was dat makkelijk. Scheikunde is haar lievelingsvak. ‘Ik was er op de middelbare school al dol op’, vertelt ze met pretoogjes. ‘Ik had een 9,2 op mijn eindlijst. Daar baalde ik best van; de docent had een etentje beloofd voor iedereen die een 9,5 zou halen.’ Toen ze van de komst van Stoddart hoorde, moest ze erbij zijn. Zeker toen ze over zijn werk hoorde. ‘Die mechanische binding, zo cool. Ik wilde hem heel graag ontmoeten.’
De vijf lunch-studenten zitten op de tweede rij. Tweede van rechts Lars Kool, drie stoelen verder Mirthe Sjoerds.
Voor die lunch heeft Stoddart er al een aantal ontmoetingen met promovendi opzitten. Na de lunch wacht de 75-jarige topchemicus een tjokvolle collegezaal in Orion. In zijn lezing zet hij routineus en in hoog tempo het werk uiteen, waarvoor hij vorig jaar – samen met de Nederlander Feringa en de Fransman Sauvage – de Nobelprijs kreeg. Dat werk stamt al uit de jaren tachtig en negentig van de vorige eeuw.
Eureka
Stoddart ontwikkelde een nieuwe manier om moleculen met elkaar te verknopen. Niet door middel van een chemische binding, maar door ze letterlijk in elkaar te laten grijpen, zoals bijvoorbeeld de Olympische ringen. Was dat een eureka-moment wilde Sjoerds tijdens de lunch weten. ‘Nee, dus. Het is meer een proces.’ Stoddart had nooit gedacht dat hij de Nobelprijs mee in de wacht zou slepen. ‘Er zijn veel betere chemici dan ik, die de prijs nooit hebben gekregen’, zegt hij na afloop van zijn lezing op een vraag uit de zaal.
Er worden jaarlijks tienduizenden nieuwe chemische stoffen gemaakt. Maar een nieuwe binding, dat is een game-changer
Fraser Stoddart
Toch lag het in de lijn de verwachtingen, erkent Stoddart. ‘Er worden jaarlijks tienduizenden nieuwe chemische stoffen gemaakt. Maar een nieuwe binding, dat is een game-changer.’ Alhoewel voorlopig nog ongewis is welke nuttige toepassing de mechanische binding op gaat leveren. ‘Maar dat wisten we ook niet toen de eerste mens over de oceaan vloog. En kijk nu eens wat er aan vliegbewegingen allemaal plaatsvindt.’
Lars Kool, vierdejaars ‘moleculair’, geniet na de lezing nog even na. Hij mocht ook lunchen. Hij kent het werk van Stoddart en ‘wilde er dus heel graag bij zijn.’ Hij is vooral benieuwd naar het carrièrepad dat Stoddart heeft gevolgd. Hij twijfelt zelf of hij een PhD-traject wil afleggen of het bedrijfsleven ingaat. ‘Stoddart heeft vooral veel fundamenteel onderzoek gedaan. Hij zei: volg vooral je interesse en werk hard. Het leven loopt toch zoals het loopt.’
Twitteraar
De lezing zelf is overigens best lastig te volgen. Stoddart is niet best bij stem en mompelt enigszins. Na afloop staan tientallen studenten in de rij om met de Nobelprijswinnaar op de foto te mogen. De chemicus moedigt het zelfs aan. Mits ze de foto’s delen op social media. Stoddart is zelf een verwoed twitteraar. Tijdens de lezing ziet hij kans om diverse tweets de wereld in te sturen. Han Zuilhof, gastheer en organisator van het bezoek, ziet het met trots aan. Zijn opzet om studenten een topdag te bezorgen lijkt geslaagd.