© Shutterstock
De herformulering van levensmiddelen is in volle gang, maar Van Trijp twijfelt of dit wel genoeg is. Want er is nog altijd een verschil tussen wat er in de schappen ligt, wat mensen in hun winkelwagentje leggen en wat ze uiteindelijk ook thuis daadwerkelijk opeten. Uit de herformuleringsmonitor van het RIVM blijkt bijvoorbeeld dat de percentages zout in producten al wel zijn gedaald. Maar dit is niet terug te zien in de consumptie, en de richtlijn van maximaal zes gram per dag wordt nog niet gehaald.
Marketing met tegenwind
Volgens Van Trijp is het niet zo zeer een gebrek aan informatie, maar vooral een gebrek aan motivatie die er toe leidt dat we ongezond eten. ‘Ongezonde producten verkopen zichzelf. Als producent hoef je er alleen genoeg zout, suiker en vet in te stoppen’, zei hij vorige week tijdens het symposium Nieuwe wegen naar gezonde voeding. Maar het verkopen van gezonde producten is een stuk lastiger. Want als het om de smaak gaat, zijn lekker en gezond elkaars tegengestelde. Van Trijp noemt het marketing met tegenwind. ‘Mensen zijn er niet op gebouwd om deze verleiding te weerstaan en voorlichting blijkt in praktijk niet zo succesvol als gehoopt. Daarnaast hebben mensen minder vertrouwen in adviezen van voedingsexperts, omdat ze worden geconfronteerd met tegenstrijdige berichten. De mogelijke gezondheidseffecten op lange termijn, wegen dan niet op tegen de onmiddellijke beloning van lekker eten.’
Vergelijkend logo
Logo’s of labels op de verpakking moeten mensen helpen een bewuste keus te maken, maar Van Trijp vraagt zich af of dit voldoende is. ‘De discussie over labeling vind ik vrij sneu. Die wordt vooral op politiek niveau gevoerd, door partijen die zich laten leiden door eigen belangen in plaats van wetenschappelijke inzichten. Er is geen enkel wetenschappelijk bewijs dat nutritionele labels op de verpakking het gedrag van consumenten beïnvloeden, of dat het ene logo het beter doet dan het andere.’
Hij stelt een andere aanpak voor: een ‘relatief’ logo dat de consument makkelijk inzicht biedt in de gezondheid van producten. ‘Dan krijgt dus elk product een indicatie voor “hoe gezond is de categorie” en “hoe gezond is dit product binnen die categorie”. Bijvoorbeeld hartig broodbeleg. Binnen die categorie maak je dan een ranglijst van hoe gezond deze producten zijn ten opzichte van elkaar, op basis van objectieve voedingskundige informatie.’
Zo zou zo’n relatief logo er grofweg uit kunnen zien ©Hans van Trijp
Stimulans voor de industrie
Maar Van Trijp gaat nog een stap verder, door te stellen dat deze ranglijsten ook kunnen worden gebruikt om de industrie te prikkelen bij het herformuleren van hun producten. Hij stelt voor om elk jaar per categorie de 10 procent ongezondste producten te nomineren om uit de schappen te worden verwijderd. ‘Dit is dan met een terugkeergarantie, als de producent het product binnen een jaar alsnog voldoende verbetert. Het is nog maar een idee dat wel om doorontwikkeling vraagt. Maar ik denk dat er veel te winnen valt als fabrikanten herformulering meenemen in hun businessmodel.’