Wetenschap
Natuur & milieu

Natura 2000 oorzaak crisis natuurbehoud

Natura 2000 heeft het draagvlak voor natuurbehoud in ons land in een crisis gestort. Dat stellen Raoul Beunen en collega's in een artikel in Land Use Policy.

Beunen bracht de invloed in kaart van de Vogel- en Habitatrichtlijn op de natuurbescherming in ons land. Natura-2000 is de verzamelterm voor de reeks beschermde natuurgebieden die zijn gevormd om uitvoering te geven aan die Europese richtlijnen. Maar dat is geen succesverhaal. Integendeel, Beunen noemt Natura-2000 een schoolvoorbeeld van een performance of failure. Natura 2000 is volgens Beunen verantwoordelijk voor de crisis in het natuurbeleid in ons land. Dat ligt overigens niet aan de richtlijnen zelf. Beunen schetst in zijn analyse van de oorzaken een noodlottige mix van misrekening, strategie en toeval. Dat begon volgens Beunen toen Das en Boom met succes de Habitatrichtlijn aangreep om een industrieterrein bij Heerlen tegen te houden. Een reeks van soortgelijke rechtszaken volgde. Natura-2000 werd synoniem met problemen, knelpunten en obstructie van economische ontwikkelingen. Beunen: ‘Door die aandacht voor rechtszaken en de juridische aspecten is de focus komen te liggen op de procedures. Als die maar goed zijn, dan is het beleid goed, was de gedachte. Maar dat is dus een enorme misrekening geweest.’ Frustratie Om de onvrede in te dammen bedacht het Rijk beheerplannen. Die zouden de maatregelen die nodig zijn om Natura 2000 doelen te halen en de gevolgen daarvan voor de omgeving (lees: boeren en ondernemers) in kaart moeten brengen. Een nieuwe misrekening, volgens Beunen. ‘Dat leverde alleen maar meer frustratie op bij alle betrokken partijen. Iedereen mocht meepraten, maar de doelen lagen al vast. De ruimte om dingen te veranderen was er vaak niet of beperkt.’ Zieltjes Politici (van met name CDA en VVD) en belangenorganisaties hebben ingespeeld ingespeeld op de ontstane onvrede om daarmee sympathie te winnen bij hun achterban. Zieltjes winnen dus, over de rug van Brussel en de Europese regelgeving. Misbruik? Beunen: ‘Als onderzoeker moet je daar voorzichtig mee zijn. Gebruik of misbruik is een kwestie van perspectief. Voor heel veel boeren was de situatie problematisch. Als jij dan zegt: wij lossen dat voor je op, is dat strategie die onderdeel is van het politieke spel.’ Als laatste speelt ook toeval een rol. ‘Dingen gebeuren nou eenmaal zoals ze gebeuren. Een rechtszaak die net wel of niet wordt gewonnen, kan een reeks van acties en reacties in gang zetten die niemand kan voorzien.’ Politiek Het gevolg van dat al is dat het draagvlak voor natuurbeleid in ons land hard is afgebrokkeld. Hoe krijg je dat weer rechtgebreid? Het contact met de burger moet worden hersteld, denkt Beunen. ‘Investeer eerst weer in goede relaties met alle partijen. Laat zien dat je interesse hebt in de lokale verhalen. Kijk wie je nodig hebt om iets te bereiken en sta open voor hun perspectief. Zoek het lokale overleg op en benut de ruimte die er is om gebiedsgerichte oplossingen te zoeken.’ Natuurbeheer moet weer politiek worden, vindt Beunen. ‘Zeg niet bij voorbaat: dat mag niet van Brussel. Schuif die verantwoordelijkheid niet af, maar laat zien dat het om keuzes maken gaat. Daar moet je open en eerlijk in zijn.’ Draagvlak Beunen is ondanks zijn harde analyse helemaal niet negatief over de kansen voor natuur in ons land. ‘Het fascinerende is dat er naast al die frustratie over natuurbeleid ook heel veel interesse is voor natuur en landschap. Er zijn heel veel mensen die daar iets aan bij willen dragen. Als er een belangrijke les is die we uit Natura-2000 kunnen trekken is het deze: natuurbeheer is niet iets wat vanzelfsprekend is; we moeten blijven werken aan draagvlak.’

Leave a Reply


Je moet inloggen om een comment te plaatsen.