Wat hebben de onderzoekers precies gedaan?
‘Ze hebben een aantal condities gecreeerd waarbij je altijd een ontsteking krijgt: verbranding, verwonding en vergiftiging met bacteriele endotoxines. Vervolgens is gekeken welke genen aanslaan en hoe hard. Die respons is vergeleken met die bij muizen met eenzelfde ontsteking. Wat blijkt? Er is geen enkele correlatie. De muis als model heeft een beperkte waarde voor de mens.’ Valt er iets op proef af te dingen? ‘In de eerste plaats gaat het hier maar om bepaalde ontstekingen. Verder is het uitgangsmateriaal niet gelijk. Er is gewerkt met bestaande patiënten waar je weinig van weet. Dat maakt de studie complex. Er kan veel meer aan de hand zijn dan een geïsoleerde ontsteking. Tegenover die diversiteit bij de patiënten staan muizen met een heel specifieke ontsteking. Je vergelijkt eigenlijk appels met peren. Heterogene appels tegenover uniforme peren. Eigenlijk had je heel verschillende muizenstammen moeten gebruiken.’ ‘De proef zoomt bovendien alleen in op de genen. Maar ‘at the end of the day’ gaat het om de eiwitten. Als je wilt weten wat er werkelijk gebeurt moet je er eigenlijk een proteomics-analyse aan koppelen. Dat is met name hier van belang omdat het bij ontstekingen om een hele complexe regulatie van expressie en functie van eiwitten gaat. Cytokines, zoals IL-10, spelen hierbij een belangrijke rol. Ze veroorzaken veranderingen in de expressie en functie van immuungerelateerde genen bij ontsteking. Wij noemen dat immunomodulatie. Dat is waar ook wij hier erg mee bezig zijn.’ Deugt de conclusie dan: exit muis als modelsysteem voor ontsteking? ‘Nee, absoluut niet. De auteurs zijn daar overigens ook wel voorzichtig in. Zij zeggen: voor dit type ontstekingsreactie is de muis misschien niet het beste model. Maar voor andere ontstekingsmechanismen misschien wel. Ik ken een voorbeeld van leukemie dat in zes verschillende types voorkomt. Voor elk type is aan Harvard University een muismodel ontwikkeld. Daar zijn geneesmiddelen voor gemaakt en die bleken exact hetzelfde te werken voor de mens. Het kan dus ook anders.’ Wetenschappers reageerden op deze studie desondanks met afschuw en ongeloof. ‘Dat is zwaar overtrokken. In mei 2010 is er in Londen een EU-bijeenkomst geweest over bruikbaarheid van de muis als model voor de mens. Daar is al de nodige nuancering geplaatst. Sinds 2002 zijn daar al veel publicaties over geweest. Het was dus al bekend. Het nieuwe is dat het nu eens goed is uitgezocht. Het is goed dat het eens stevig in de belangstelling is gebracht. Je kunt niet zomaar een muis als model gebruiken voor de aanpak van elke willekeurige humane ziekte.’