Wetenschap - 1 februari 2001

Model voorziet sojaschimmel van natje en droogje

De Wageningse promovendus ir. Frank Jan Nagel heeft een model ontwikkeld dat voorspelt hoeveel water er in een bioreactor aanwezig is tijdens de groei van schimmels op vochtige materialen. Procestechnologen kunnen het model gebruiken om schimmels onder optimale omstandigheden te laten groeien.

De voedingsindustrie gebruikt de schimmel Aspergillus oryzae bij de bereiding van sojasaus. Deze schimmel maakt enzymen aan die soja-eiwitten kunnen oplossen. De aanmaak van de enzymen verloopt het vlotst in reactoren zonder stromend water, waar schimmels groeien op tarwe en soja. Die omgeving lijkt op het natuurlijke milieu van de schimmels: boomstronken en bosgrond.

Omdat in een vastestofreactor weinig water aanwezig is, kan een vochttekort ontstaan. "Als een schimmel groeit, maakt hij veel nieuwe schimmeldraden aan", licht Nagel toe. "Die nemen vocht op. Daarnaast komt er bij de groei van de schimmel warmte vrij. Daardoor verdampt er veel vocht."

Nagels model biedt uitkomst. Door het vochtgehalte van de in- en uitstromende lucht, de hoeveelheid kooldioxide en het zuurstofverbruik in te voeren, kunnen technologen nu berekenen hoeveel water de schimmel nodig heeft. Zo hoeven ze niet meer voortdurend monsters uit de reactor te nemen en daarvan het vochtgehalte te bepalen.

Nagel werkt nu bij Unilever Research in Vlaardingen. Hij hoopt binnenkort te promoveren bij prof. dr. ir. Hans Tramper van de sectie Proceskunde. | W.K.