©Shutterstock De studie is het werk van Eric Arets, Mart-Jan Schelhaas en Henk Kramer van Wageningen Environmental Research. Het team vergeleek topografische kaarten van het Nederland van vier jaar geleden met die van nu. Daaruit blijkt dat er netto (ontbossing minus nieuwe aanplant) behoorlijk wat bos is verdwenen de afgelopen vier jaar, constateert de groep in een artikel in het Vakblad Natuur Bos Landschap.
Nederland ontbost dus. De vraag is hoe dat komt. Om daar een antwoord op te vinden, hebben de onderzoekers ingezoomd op de plekken waar bos verdween. Aan de hand van luchtfoto’s werd de oorzaak achterhaald. De resultaten zijn opmerkelijk. Veruit het meeste bos (38 procent) blijkt gekapt om er andere natuur van te maken. Heide bijvoorbeeld of zandverstuivingen.
Subsidie
11 procent van het bos verdween ten behoeve van de landbouw. Vooral in de provincies Groningen en Drenthe is dat het geval. Het gaat hier volgens onderzoeker bosecosystemen Arets om tijdelijk bos dat in de jaren tachtig met subsidie van de overheid is geplant om aan het toen verwachte tekort aan hout te voldoen. Veel van die tijdelijke bossen op landbouwgrond zijn de afgelopen jaren geoogst, omdat de subsidieregeling afliep. Naast deze teruggave aan de landbouw verdween 9 procent bos voor de bouw van woningen en wegen.
Bossen moeten een deel van de oplossing van het probleem zijn en niet de oorzaak
Eric Arets
Liefst 40 procent van het verdwenen bos bleek niet het resultaat van ander landgebruik, maar van onnauwkeurigheid van de kaarten en ruis in de gebruikte methode. De werkelijke ontbossing werd daarom door de onderzoekers flink naar beneden bijgesteld. De afgelopen vier jaar is desondanks netto 1350 hectare bos verdwenen. Dat is bijna 0,4 procent per jaar. Nederland telt op dit moment 365.000 hectare bos.
Koolstofbron
oor de functie van bos als opslagplaats van koolstof tikt dit verlies flink aan. Volgens de rekenregels tellen die bomen volledig mee als directe emissie van CO2in de atmosfeer. Het Nederlandse bos in zijn geheel komt daarmee dicht in de buurt van het omslagpunt van koolstofput naar koolstofbron. Toch denkt Arets niet dat het zover komt, onder meer omdat in 2020 de laatste contracten voor tijdelijke bossen op landbouwgrond aflopen.
Met het onderzoek willen de bosdeskundigen desondanks wel een signaal afgeven. ‘We willen niet alarmistisch zijn, maar we constateren wel dat dit niet bijdraagt aan de oplossing van het klimaatprobleem. Volgens het klimaatakkoord van Parijs moeten bossen een deel van de oplossing van het probleem zijn en niet de oorzaak.’ Arets weerlegt ook de suggestie dat het maar om een beetje minder bos gaat. ‘In absolute zin klopt dat, maar het gaat wel om jaarlijks 0,4 procent in de afgelopen vier jaar. Dat is vergelijkbaar met de procentuele ontbossingssnelheid in de Amazone.’