Wetenschap - 1 december 2011

Melk, de witte nachtmerrie

De Wageningse berichtgeving over melk is geen reclame, oordeelt de Reclame Code Commissie. Een Pyrrusoverwinning.

De uitspraak van de commissie is glashelder. Berichtgeving over positieve gezondheidseffecten van melk is geen reclame. Zelfs niet als de schrijfstijl wervend is, de kop boven het verhaal knipoogt naar Joris Driepinter en het onderzoek wordt gefinancierd door de zuivelindustrie. Van reclame is pas sprake als de zuivelindustrie rechtstreeks invloed heeft op die berichtgeving. En dat is dus niet zo. Wageningen UR-Wakker Dier 1-0. Eind goed, al goed.
Maar zo simpel is het niet. Als één ding duidelijk is in deze affaire, is het de kwetsbaarheid van Wageningen UR voor campagnes als die van Wakker Dier. Kern daarvan is: verdachtmaking en suggestie. Feit: Wageningen UR werkt nauw samen met de zuivelindustrie. Suggestie: Dus staat de uitkomst van onderzoek en berichtgeving bij voorbaat vast. Probeer daar maar eens een speld tussen te krijgen. Complottheorieën zijn onuitroeibaar. En bovendien onweerstaanbaar voor de media.
Duidelijk is ook dat Wageningen UR moeite heeft met de regie in dit soort kwesties. Ontkennen en weerleggen van de aantijgingen is niet voldoende. Er is meer nodig. Wageningen is het contact met de maatschappij deels kwijt, oordeelde onlangs voorlichtingsprof Cees van Woerkum over deze en andere kwesties. Daarmee slaat hij de spijker op zijn kop. Organisaties als Wakker Dier weten bovendien makkelijk en slim de media te vinden. In de wetenschap dat maar weinig journalisten de tijd nemen om feiten te checken. Laat staan wetenschappelijke feiten.
De Joris Driepinter affaire heeft het imago
van de Wageningse wetenschap geen goed gedaan. Als auteurs van hetzelfde wetenschappelijke artikel onderling steggelen over de uitleg, kan de buitenwacht niet anders dan hoofdschuddend toekijken. Precies dat gebeurde toen de Amerikaanse voedingsprof Walter Willett zich met de kwestie ging bemoeien. Daar kwam na wekenlang steggelen een zo wollig compromis uit dat de voltallige vaderlandse pers -terecht of niet- eensluidend tot dezelfde conclusie kwam: Wageningen trekt de melkstudie in.
Desondanks is de uitspraak van de Reclame Code Commissie ook winst. Publicaties over wetenschappelijk onderzoek hoeven ook in de toekomst niet langs de reclamemeetlat worden gelegd. Maar door de imagoschade voelt dat als een Pyrrusoverwinning.