Wetenschap - 3 juni 2010

Malariamug vindt zweetsok aantrekkelijker dan geurval

Biologie

Een mengsel van ammoniak, melkzuur en twaalf vetzuren kan malariamuggen in de val lokken. Maar als ze de keuze hebben, kiezen de muggen voor de menselijke zweetgeur. Dat meldden Wageningse entomologen afgelopen maand in Journal of Medical Entomology.

Postdoc Renate Smallegange deed onderzoek met de mug Anopheles gambiae Giles sensu stricto, een belangrijke overdrager van de malariaparasiet in Afrika. ‘Deze mug heeft een voorkeur voor menselijk bloed en gaat vooral ’s nachts op zoek naar slachtoffers.’ Uit onderzoek van Bart Knols en Marieta Braks was al duidelijk geworden dat synthetische stoffen als ammoniak, melkzuur en bepaalde vetzuren de mug kunnen lokken. En Smallegange had al aangetoond dat een combinatie van die geurstoffen veel beter werkt. Ze heeft nu beoordeeld hoe goed dit mengsel presteert ten opzichte van onze zweetsokken.

Geurprofiel
De muggen vonden de zweetvoetengeur duidelijk aantrekkelijker dan het synthetische mengsel, concludeert ze. ‘We missen nog iets essentieels in ons geurmengsel. Mensen hebben blijkbaar iets in hun geurprofiel dat heel specifiek is.’ Welke geurstoffen dat zijn, weet ze nog niet. ‘Ons zweet bestaat uit meer dan driehonderd geurstoffen. We willen nu selecties gaan maken: welke geurstoffen in ons zweet kan de mug ruiken? We hebben ook aantrekkelijk zweet vergeleken met minder aantrekkelijk zweet, maar de verschillen in samenstelling van ons zweet zijn klein.’ Het ultieme malaria-parfum is nog niet gevonden.

Veldexperimenten
Doel is om de malariamuggen in de val te lokken met een effectief geurmengsel. De Wageningse entomologen doen veldexperimenten met collega-onderzoekers in Kenia, Tanzania en Gambia naar de beste geurmengsels en de beste plekken om de geurvallen te plaatsen. ‘Die experimenten wijzen uit dat we de vallen ook buitenshuis kunnen hangen om de muggen weg te vangen’, zegt Smallegange. Naast geurvallen zijn volgens haar ook andere bestrijdingsmethoden nodig om het aantal malariaslachtoffers in Afrika te verminderen. Ze doelt op vaccinatie tegen malaria, klamboes en biologische bestrijding van de mug met schimmels.