Littekens
Shout vormde een supportcommissie die, wanneer er een verzoek komt vanuit Vluchtelingenwerk, naar het asielzoekerscentrum aan de Keijenbergseweg gaat om te praten met homoseksuele vluchtelingen. De gesprekken worden altijd in tweetallen gevoerd, waarbij een van de twee dezelfde geaardheid heeft als de asielzoeker. Marloes: ‘Voor de asielzoeker is het fi jn om met iemand van hetzelfde geslacht te praten, voor jezelf is het prettig om iemand te hebben om naderhand mee te praten.’De vrijwilligers van de supportcommissie horen vaak heftige verhalen. Niko: ‘Deze mensen zijn verstoten, mishandeld, verkracht, of hun partner is voor hun ogen vermoord. Een man trok tijdens een gesprek zijn shirt omhoog om de littekens te laten zien van de gruwelijke martelingen die hij heeft ondergaan.’ Inmiddels heeft de vereniging bijna honderd gesprekken gevoerd, voornamelijk met mensen uit Uganda, Iran, Rusland en Nigeria, waar homoseksualiteit niet wordt geaccepteerd of zelfs strafbaar is. Niko: ‘We beginnen onze gesprekken meestal met uitleggen hoe de situatie in Nederland is. Dat homoseksuelen hier rechten hebben en dat ze niet bang hoeven zijn voor de politie. Dat is echt een openbaring voor veel vluchtelingen.’
Dat homoseksuelen hier rechten hebben, is een openbaring voor ze
Marloes vult aan: ‘Soms is de angst zo groot dat ze nog steeds hun verhaal niet durven te doen. Maar meestal zijn ze anderhalf uur alleen maar aan het woord. Ze lopen dan helemaal leeg en je krijgt er geen speld tussen. Het is als het ware hun coming out en dat is mooi om te zien. Voor veel vluchtelingen zijn de gesprekken met ons het eerste moment waarop ze vrijuit kunnen spreken over hun geaardheid. Sommigen zijn heel dankbaar, die knuffelen je na zo’n gesprek helemaal plat, voor anderen is het nog steeds heel moeilijk om te accepteren.’
Teruggestuurd
Na elk gesprek zijn de twee weer blij in Nederland te wonen. ‘Ik weet sinds mijn twaalfde dat ik homo ben en kwam in mijn studententijd uit de kast,’ vertelt Niko. ‘Iedereen reageerde daar positief op. In de twaalf jaar dat ik in Wageningen woon, is mijn vervelendste ervaring geweest dat ik werd uitgescholden door wat kinderen toen ik hand in hand liep over straat liep met mijn vriend.’ Marloes heeft sinds ze uit de kast is één negatieve ervaring gehad. ‘Ik heb mijn paard 5 jaar lang bij een strenggelovige boer hier in Wageningen op de wei gehad. Nooit problemen gehad, tot de dag dat hij me kwam vertellen dat mijn vriendin en ik niet samen welkom waren. Hij wilde het "abnormale gedrag" niet bij zijn kleinkinderen in de buurt. Hij bedoelde het feit dat mijn vriendin en ik een arm om elkaar heen sloegen. We zijn uiteindelijk verhuisd naar een gezellige stal waar mijn vriendin ook gewoon welkom is.’ Hoe vervelend ook, het is allemaal niet te vergelijken met de mensen in Afrika die gelyncht kunnen worden als ontdekt wordt dat ze homo zijn, zeggen Marloes en Niko. Het moeilijkst voor hen zijn de gesprekken met mensen uit landen met een homofoob klimaat, vertelt Marloes. ‘Mensen die gevlucht zijn vanuit landen waar homoseksualiteit strafbaar is, zoals Uganda of Nigeria, hebben een grote kans dat ze hier mogen blijven. Hun verhalen zijn verschrikkelijk, maar ze kunnen hier een nieuwe start maken. Mensen die gevlucht zijn uit Rusland of Marokko worden vaak teruggestuurd. In die landen staat er geen straf op homoseksualiteit, maar toch is het leven als homoseksueel heel zwaar. Als je hoort wat ze allemaal hebben meegemaakt, is het heel rot om te weten dat ze weer terug moeten naar dat leven. Hun verhalen komen altijd harder binnen.’Zo sprak Niko een negentienjarige, homoseksuele jongen uit Marokko. ‘Hij was ten prooi gevallen aan mensenhandelaren en in de prostitutie beland. Nadat hij door de politie was opgepakt kwam hij terecht in het azc in Wageningen. We hebben een paar keer met hem gepraat. Op een gegeven moment moest hij toch terug naar Marokko. Hij was ongeschoold, kwam uit een zwaar religieuze familie, had geen geld en geen mogelijkheden. Die jongen was al te ver uit de kast om nog terug te kunnen, hoe moet zo iemand zich redden? Ik voelde me toen zo verschrikkelijk machteloos, dat ik me afvroeg waar ik het allemaal voor doe.’ Marloes: ‘Iedereen belandt wel eens in zo’n situatie waarbij je iemand te veel hebt binnengelaten. Het is keihard, maar de volgende keer ben je dan wel kouder. Ik vind het verontrustend hoe immuun ik ben geworden voor hun verhalen. Soms heb ik aan een half woord al genoeg, dan weet ik: je hebt dat, dat en dat meegemaakt. Die emotionele afstand heb je helaas wel nodig om het vol te houden.’Foto: Guy AckermansShout Wageningen start begin januari een nieuwe Out Now-groep, een gespreksgroep voor studenten en jongeren die vermoeden of al weten dat ze niet hetero zijn. Meer informatie opwww.shoutwageningen.nl.