Wetenschap - 11 januari 2001

Lithium verraadt onwillige proefpersonen

Door bij voedingsexperimenten lithium toe te voegen aan de in te nemen tabletten of voedingsmiddelen, kunnen wetenschappers achterhalen of de proefpersonen zich aan hun schema hebben gehouden. De afdeling Humane voeding en epidemiologie ontwikkelde een manier om het zout in het bloed aan te tonen.

"Lithium vind je niet in voedingsmiddelen, en het reageert niet in het lichaam tot een andere stof," legt ir. Nicole de Roos uit. Samen met analist Frans Schouten ontwikkelde De Roos de methode voor een onderzoek naar cholesterolverlagende yoghurt. Door bij de proefpersonen de hoeveelheid lithium te meten, weet de onderzoeker of ze zich aan het schema hebben gehouden. Wetenschappers gebruiken al langer lithium voor dat doel. Daarbij meten ze de hoeveelheid lithium in de urine. "Lastig voor de deelnemers," weet De Roos. "Ze moeten 24 uur al hun urine opvangen en meenemen." Daarom ontwierp ze een methode om lithium in het bloed aan te tonen. "Dat is makkelijker. En bij dit soort onderzoek moet je vaak toch bloed voor onderzoek afnemen."

Psychiaters gebruiken lithium om manisch-depressiviteit onder controle te brengen. Toch is het uitgesloten dat de proefpersonen iets merken van het middel: de dosering bij wetenschappelijk onderzoek is duizend maal lager dan die artsen gebruiken. | W.K.