Nieuws - 19 september 2002

LS: Wetenschapswinkel (2)

Er bestaat een gerede kans dat de Wetenschapswinkel verdwijnt bij de reorganisatie van het Bestuurscentrum; de Kenniseenheden geven 'niet thuis'. De Wetenschapswinkel is ooit opgericht om als doorgeefluik van wetenschappelijke kennis te fungeren tussen Universiteit en maatschappelijke groeperingen die door hun geringe budget anders van deze kennis verstoken zouden blijven. Dankzij een eigen budget en enkele ge?ngageerde co?rdinatoren kan de Wetenschapswinkel onderzoek (als afstudeervak of kort project) uitzetten bij onderzoeksgroepen. Als kennis macht is, is het doel van de Wetenschapswinkels (vele universiteiten kennen het fenomeen) die macht te spreiden, ook over minder draagkrachtige groepen in de samenleving. Niet iedere onderzoeksvraag uit de samenleving leidt tot een project ? essentieel is dat de aanvrager een organisatie is die aan de weg timmert en dat het onderzoek de activiteiten direct ondersteunt. Voor de aangetrokken onderzoekers betekent dit een spannend traject: leveren van nieuwe kennis onder grote tijdsdruk, bij vaak gering budget, en met een klantgroep die de resultaten uit de hand grist. Er zijn verschillende overzichten van de vruchten van deze werkwijze.

Die Wetenschapswinkel lijkt nu dus ten onder te gaan. Logische stap in een tijd van marktori?ntatie of gebrekkig zicht op kwaliteiten van een unieke afdeling? Ik ben overtuigd van het laatste, en noem drie categorie?n kwaliteiten.

Ten eerste, een organisatie, en zeker een publieke organisatie als de Universiteit, staat met twee benen in de maatschappij. Dat betekent niet alleen dat zij toegankelijk is voor wie genoeg geld heeft, maar ook dat zij haar maatschappelijke verantwoordelijkheid neemt voor vragen van minder draagkrachtige groeperingen, vaak motor achter veranderingen. Noem het corporate image of maatschappelijk verantwoord ondernemerschap. Afdanken van het Wetenschapswinkel concept is daarmee een smet op de licence-to-produce van Wageningen UR.

Ten tweede zijn we als kennisinstellingen op zoek naar nieuwe idee?n of naar trends in de maatschappij die tot nieuwe informatievragen leiden. Een goed georganiseerde Wetenschapswinkel zuigt deze idee?n en trends aan en biedt zo een beeld van de kennisvragen die in grotere, meer fundamenteel gerichte projecten nader uit te werken zijn. Vanuit mijn 'groene' achtergrond: onderzoeksvragen van platforms van boeren en milieuorganisaties, van bedrijven die consumenten met abonnementen aan zich binden, van regionale groepen boeren die grondstoffen voor elkaar willen produceren om kringlopen te sluiten ? ze waren er al voordat kreten als 'interactieve wetenschap', 'bedienen van niche-markten met novelties' en 'koppelbedrijven' ingang vonden. De netwerken die in deze projecten werden opgebouwd zijn ook in vervolgonderzoek te benutten. Wetenschapswinkel projecten managen is een kwestie van het juiste uithangbord, investeren in het formuleren van een onderzoekbare vraag met groepen van zeer diverse achtergrond en begeleiden van de interactie tussen onderzoek en klantgroep. Dat is iets heel anders dan het binnenhalen van een groot internationaal fonds en vereist daarom specialisten.

En ten derde heeft de Wetenschapswinkel een natuurlijke functie als interne bruggenbouwer gefungeerd. Zo ontstonden vanzelf beta-gamma combinaties en ontmoetten onderzoekers vanuit verschillende technische achtergrond elkaar rond ??n thema. In projecten met een hoge 'klikfactor' kon zo een basis ontstaan voor latere samenwerking ? strategisch niche management avant la lettre. Met het verdwijnen van de Wetenschapswinkel verdwijnt zo een bron van inter-disciplinaire vernieuwing van het onderzoek.

Reorganisatie is kiezen voor kernkwaliteiten. Geachte Raad van Bestuur, lees de missie van onze organisatie na, onderken bovenstaande kwaliteiten en besluit de Wetenschapswinkel haar verdiende plaats te geven in onze organisatie!

Walter Rossing, Biologische Bedrijfssystemen