U constateert dat ons denken tegenstrijdig en irrationeel kan zijn.
‘Ik spreek over ambivalentie, tegenstrijdige waarderingen, en dat is helemaal niet per se irrationeel. Onderzoek laat bij voorbeeld zien dat veel vleeseters ambivalent zijn over vlees; ze vinden het aan de ene kant lekker en gezond, maar ze zien ook de negatieve kanten rond dierenwelzijn. Vlees heeft geen eenduidige betekenis.’
Ambivalentie hoeft dus niet slecht te zijn?
‘Integendeel, ik vind het jammer dat ambivalentie in onze samenleving zo’n slechte naam heeft; dat we het zien als besluiteloosheid en slapheid. Maar snelle eenduidige meningen leiden ons juist naar snelle, te simpele oplossingen. En dat terwijl er rond vlees ernstige en ingewikkelde problemen bestaan.’
Maar we gaan zelf ook niet altijd eerlijk om met die tegenstrijdig informatie?
‘Dat klopt. Neem vleeseters, zij koesteren vaak een strategische onwetendheid rond dierenwelzijn. En vegetariërs geloven soms maar al te graag dat vleeseters hufteriger zijn en dat vlees niet lekker is. Dit zijn automatische mechanismen die in onszelf zitten. Als we onze ambivalenties accepteren kunnen we gemakkelijker als meer neutrale observator onze belangen wegen tegen die van anderen. ‘
In het vleesdebat is er ondertussen geen plek voor ambivalentie, iedereen zit in zijn eigen loopgraaf. Waarom denkt u dat kweekvlees die discussie lucht kan geven?
‘Kweekvlees trekt zich niets aan van de huidige polarisatie. Het is vlees, maar er komen geen dieren aan te pas, het groeit met behulp van weefselkweektechnieken uit stamcellen. Het mist dus een aantal nadelen van vlees, rond dierenwelzijn maar ook op het gebied van land-, energie- en watergebruik. Aan de andere kant leidt het ook tot onwennigheid en vragen, bijvoorbeeld of het niet te technologisch is. Het leidt tot een andere discussie rond vlees.’
Maar kweekvlees is toch nog vooral een idee?
Ja. De Maastrichtse onderzoeker Mark Post komt later dit jaar wel met de eerste gekweekte hamburger, maar dit moet vooral de aandacht trekken en meer geld voor onderzoek opleveren. Toch heeft het idee nu al veel invloed, ook doordat het de verbeelding op gang helpt. Dat kun je zien aan de ideeën van Eindhovense studenten industrieel ontwerp die gedachten over kweekvlees vormgeven. Dan lijkt het soms helemaal niet op vlees. Kweekvlees zorgt voor een nieuwe stemming: misschien zijn er meer onverwachte mogelijkheden?’