Wetenschap - 4 maart 2010
Kip houdt actieve genen bij elkaar
Het genoom van de kip kent een hogere orde. Genen die veel tot expressie komen zitten dicht bij elkaar op de chromosomen. Dat geldt ook voor de genen die nauwelijks tot expressie komen. Deze clustering van actieve genen is efficiënt en biedt daarmee een evolutionair voordeel bij selectiedruk, denkt Martien Groenen, hoogleraar Fokkerij en Genetica.
Zijn promovendus Haisheng Nie bestudeerde diverse embryo’s en organen van kippen en ging na welke genen op welk moment tot expressie kwamen. ‘We konden met micro-arrays nagaan: staan de genen aan of staan ze uit? En wanneer komen de genen tot expressie?’, vraagt copromotor Richard Crooijmans zich af. Tijdens die zoektocht vonden Nie en Crooijmans dat de actieve genen op het chromosoom vaak dicht bij elkaar liggen.
Ordening
‘De genen zitten niet zomaar achter elkaar, maar hebben een bepaalde ordening’, zegt Groenen. Hij vermoedt dat het samen clusteren van genen die hoog tot expressie komende de toegankelijkheid van deze genen verhoogt en daardoor efficiënt is voor de cel.
De inzichten leiden niet direct tot praktische voordelen bij het fokken van kippen. ‘Maar met meer kennis van het genoom kunnen we wel gerichter selecteren en keuzes maken of we genen met zowel positieve als negatieve eigenschappen in het fokkerijproces willen meenemen’, zegt Crooijmans.
Haisheng Nie promoveert op 8 maart bij Groenen.