Wetenschap - 1 januari 1970

Kaalplukken moerasbossen Maleisië en Sumatra mag niet meer

In twee ecologisch vergelijkbare nationale parken in Sumatra en Maleisië poogt het LEI samen met de omwonende bevolking economische activiteiten te ontwikkelen die in harmonie zijn met de beschermde moerasbossen. De bevolking kan niet meer onbeperkt gebruik maken van de bomen, planten, wild en vissen. Onderzoeker drs. Jolanda van den Berg verkende de veenbossen in Maleisië per boot en bezocht een aantal dorpen.

,,Samen met een apenonderzoeker die ik toevallig tegenkwam in Sarawak in Oost Maleisië'', vertelt Van den Berg, ,,heb ik een verkenningstocht gemaakt door een deel van het pas opgerichte Nationale Park Maludam, een vrij ontoegankelijk veenbosgebied. De sporen van boskap zijn wel duidelijk te zien: kilometerslange paden die zijn aangelegd door de bosarbeiders. Duidelijk is dat houtexploitatie verboden is in het park. Het is belangrijk om goede alternatieven te vinden voor de bevolking.'' De bevolking gebruikt nu vele bosproducten zoals fruit, groenten en allerlei niet eetbare producten, waaronder Palah, een palm die door vissers worden gebruikt om hun netten vast te zetten in zee.
Momenteel bereidt de Maleisische overheid de exacte zonering van het Maludam National Park voor. Ook zal ze beslissen in welke mate de inheemse bevolking nog gebruik kan maken van de planten en dieren in de moerasbossen. Houtkap is in ieder geval ten strengste verboden, en ook de stroperij - in het gebied komen bijvoorbeeld ook oerang oetans voor, die op de rode lijst van uiterst bedreigde diersoorten staat.
Maar er is hoop voor de bevolking. Waarschijnlijk zal het mensen wel toegestaan worden om een bestaan op te bouwen op basis van de oogst van niet-houtproducten. ,,Het plukken van vruchten bijvoorbeeld is zeker niet desastreus voor het natuurlijke ecosysteem'', zegt Van den Berg. Dit doen de mensen nu al en ze zullen het blijven doen. Natuurlijk is het onmogelijk om het natuurpark hermetisch af te sluiten, vult Van den Berg aan. Het park beslaat een oppervlak van zo'n 43.000 hectare.
Volgens Van den Berg zijn er wel mogelijkheden om de bevolking aan extra inkomsten te helpen, door slimmer gebruik te maken van de bosproducten. Zij ontdekte dat een bepaalde varen, Midin geheten in de lokale taal, een veel gegeten groente is onder de omwonenden van het Maludam National Park, en ziet mogelijkheden om de varen te vermarkten in de grote steden van Maleisië. ,,Steden zoals Kuching zijn erg modern en welvarend, enorm verschillend van het arme platteland. Men is er erg bezig met 'health food', en in diverse restaurants staat de Midin varen al op het menu.''
Van den Berg heeft nog vier andere bosproducten geselecteerd en gaat samen met haar collega's de ontwikkelingspotentie van deze producten onderzoeken. Het LEI werkt in Maleisië samen met Alterra die het project daar coördineert. Op Sumatra is het LEI betrokken bij een project dat bijdraagt aan het duurzame beheer van veengronden, in het Berbak National Park, een beschermd gebied dat nog veel groter is dan het Maludam National Park, het beslaat 160.000 hectare. Dit project wordt gecoördineerd door het International Agrarisch Centrum. Bij het onderzoek naar de veenbossen in de natuurparken betrekken de Wageningse onderzoekers diverse disciplines, zoals de hydrologie en ecologie, teneinde een evenwichtig beeld te verkrijgen van de problemen en mogelijkheden in de parken en goed doordachte oplossingen te vinden voor de bevolking. |
H.B.