Wetenschap
Nieuws

‘Jammer dat het Vinkje verdwijnt’

Het is jammer dat het Vinkje verdwijnt, zegt Kees de Graaf, voorzitter van de verantwoordelijke wetenschappelijke commissie. Hij is bang dat bedrijven niet meer worden geprikkeld om gezondere producten te maken.
Rob Ramaker

Foto: Zondag met Lubach maakte eind 2014 een satirisch item over het Vinkje

(screenshot)

Minister Schippers van Volksgezondheid, welzijn en sport (VWS), maakte afgelopen week bekend dat het Vinkje verdwijnt. Het keurmerk – dat door 90 bedrijven op circa 7 duizend producten wordt gevoerd – wordt komende 12 maanden uitgefaseerd. Uiteindelijk moet het Vinkje worden vervangen door een app die ‘objectieve en heldere informatie’ geeft.

Het Vinkje was al langer omstreden. Een beweging die maart 2016 werd versterkt toen de Consumentenbond startte met de campagne ‘Weg met het Vinkje’. Uit eigen onderzoek concludeerde de bond dat het keurmerk verwarrend zou zijn. Zo bestaan twee beeldmerken naast elkaar; een groen vinkje voor gezonde schijf-van-vijfproducten als volkorenbrood of fruit. De blauwe pendant staat op gezondere keuzes binnen niet-essentiële voedingsgroepen. Denk aan caloriearme frisdranken of snacks met minder verzadigd vet of zout. In april tekende de Consumentenbond, geassisteerd door de Wageningse hoogleraar Bernd van der Meulen, formeel protest aan tegen de verlening van het keurmerk.

Ik denk dat het geen goed idee is dat het Vinkje verdwijnt. Vooral omdat er eigenlijk niet iets vergelijkbaars voor in de plaats komt

Kees de Graaf, hoogleraar Sensoriek en eetgedrag (WUR)

Rauw

Dat het keurmerk nu daadwerkelijk gaat verdwijnen valt De Graaf, hoogleraar Sensoriek en eetgedrag aan Wageningen University & Research (WUR), rauw op het dak. ‘Ik denk dat het geen goed idee is dat het Vinkje verdwijnt. Vooral omdat er eigenlijk niet iets vergelijkbaars voor in de plaats komt.’

De Graaf erkent dat het Vinkje zwakke plekken had. Zo was slechts een deel van de levensmiddelenbedrijven aangesloten. Hierdoor had bij vergelijkbare producten soms slechts één variant een keurmerk. Ook het bestaan van twee beeldmerken zorgde voor verwarring.

Maar volgens De Graaf had de verantwoordelijke stichting Ik kies bewust goed geluisterd naar de kritiek en werd gewerkt aan herinrichting. Zo zou het blauwe vinkje verdwijnen. Ook werd gediscussieerd over manieren om meer fabrikanten te betrekken. De consumentenbond verwijt hij een weinig constructieve houding. ‘Het is makkelijker iets om zeep te helpen dan helpen op te bouwen.’

Stoplicht

De Consumentenbond vindt echter dat het keurmerk ruim de tijd heeft gekregen zich te bewijzen, zegt voorlichter Babs van der Staak. ‘We zijn constructief geweest en hebben jarenlang kritiek geuit voordat we besloten dat het Vinkje beter kon verdwijnen.’ Zelf is de bond voorstander van een stoplichtsysteem. Dit geeft – naar Brits voorbeeld – met kleuren aan of er ongezonde hoeveelheden zout, vet of suiker in een product zitten.

We zijn constructief geweest en hebben jarenlang kritiek geuit voordat we besloten dat het Vinkje beter kon verdwijnen

Babs van der Staak, voorlichter van de Consumentenbond

Zo’n stoplichtsysteem gaat er voorlopig niet komen, denkt De Graaf. Bovendien ziet hij zelf haken en ogen aan dat systeem; suikerhoudende dranken krijgen bijvoorbeeld groen licht voor zout en vet. De hoogleraar vreest dat het verdwijnen van het Vinkje zorgt voor een afname van gezonde innovaties. Hij gelooft nog steeds ‘zonder meer’ in de ‘best-in-class’ aanpak van blauwe Vinkje. Dit beloont ‘koplopers’ die uit hun producten relatief veel zout, suiker en vet weten te verwijderen. Van der Staak noemt het op haar beurt ‘te gek voor woorden’ dat zo’n prikkel nodig is om fabrikanten te motiveren.

Over één ding zijn beide partijen het echter eens. Een app alleen is niet voldoende om consumenten voor te lichten over gezonde voeding. ‘Als je voor het schap in de supermarkt staat en moet kiezen uit tien soorten slasaus, ga je ze niet alle tien scannen’, zegt De Graaf. Ook Van der Staak ziet een app hoogstens als aanvulling op informatieve labelling op het product zelf. Een commissie, met daarin onder meer Hans van Trijp, hoogleraar Marktkunde en consumentengedrag aan WUR, denkt moment na over een geschikte opvolger.

Leave a Reply


Je moet inloggen om een comment te plaatsen.