Jager minder selectief einde seizoen

(Foto: ‘Cameraman’)

Jagers knallen niet zomaar op alles wat ze voor hun loop krijgen. Jagers zijn selectief en maken voortdurend keuzes. Dat komt onder meer doordat de jacht aan strikte regels is gebonden. Opgelegde quota bijvoorbeeld en een vastgestelde periode dat er geschoten mag worden. Daarnaast hebben jagers hun eigen voorkeuren. Een groot edelhertmannetje heeft bijvoorbeeld meer kans op de korrel te worden genomen dan een vrouwtjesdier met kinderen.

Ecologie

Jagersgedrag is volgens de Wageningse econoom Andries Richter (Milieu-economie en natuurljke hulpbronnen) een nog weinig onderzocht fenomeen. Terwijl juist dat gedrag eenverstrekkende invloed kan hebben op de ecologie van dieren. Jacht is in Europa verreweg de belangrijkste doodsoorzaak van edelherten. Zo’n 80-90 procent van de edelherten sterft door toedoen van jagers. Edelherten worden daardoor zelden oud. Van de mannetjes overleeft maar de helft de eerste paar jaar. Voor vrouwtjes is dat rond de tachtig procent.

Waardoor laat een jager zicht leiden in zijn keuzegedrag? Richter en zijn Noorse collega’s van de universiteit van Oslo hebben dat proces met succes gemodelleerd. Het resultaat staat sinds vandaag in PNAS. Het model benadert de keuze die een jager elke keer maakt als hij een dier op de korrel neemt als een zogeheten optimaal stopprobleem. Richter: ‘De jager vergelijkt elke keer wat hij er aan heeft om nu te schieten of nog even te wachten tot hetvolgende dier. Hij hanteert dus een verwachtingspatroon.’

Huizenjacht

Richter vergelijkt het proces dat zich in het hoofd van de jager afspeelt met huizenjacht. ‘Koop ik dit huis of wacht ik tot er misschien een nog mooier huis langskomt.’ Die verwachting van de jager valt volgens Richter met een drietal eenvoudig meetbare variabelen te modelleren: het aantal dieren dat langskomt, de resterende tijd die een jager nog heeft in hetjachtseizoen en de grootte van de groep die aan het jagen is.

Om het model te testen, gebruikten de onderzoekers een enorme dataset van 256 jachtlocaties in Noorwegen, opgebouwd in meer dan tien jaar. De gegevens beslaan een kleine 182.000 keuzemomenten van jagers, de herten die geschoten zijn én de dieren die ze hebben laten lopen. Daarbij werd ook gekeken naar de invloed van het weer, de dag van de week en de stand van de maan. Het model blijkt de werkelijke jachtresultaten treffend weer te geven.

Ecologisch gezien is selectiviteit een manier om populatiedynamiek te sturen

Andries Richter, econoom

Jagers zijn het minst selectief tegen het einde van het jachtseizoen, als ze met meerderen tegelijk jagen en als er minder dieren in het gebied zijn. Ook doordeweeks en bij volle maan wordt er meer geschoten. De menselijke factor speelt dus volgens Richter een grote rol in de jacht. ‘Ecologisch gezien is selectiviteit een manier om populatiedynamiek te sturen. De lengte van het jachtseizoen en het aantal jagers dat een bepaald quotum dieren mag schieten, zijn de variabelen waarmee je kunt sturen. Afhankelijk natuurlijk van wat het doel van je beheer is.’