Wetenschap - 1 januari 1970

Ingeblikte verontreinigde vis moet metingen betrouwbaarder maken

Blikjes vlamvertragers in bot, PAK's in mossel en dioxines in haring. Het is een greep uit de nieuwste 'referentiematerialen' die het Nederlands Instituut voor Visserijonderzoek in IJmuiden heeft ontwikkeld om metingen van verontreinigingen in vis betrouwbaarder te maken. Want die kunnen er makkelijk met een factor twee naast zitten.

Steeds meer laboratoria doen metingen naar schadelijke stoffen in vis, vanwege de vrees voor verontreinigd voedsel, en schadelijke effecten van gifstoffen op het ecosysteem. ,,Correcte gegevens over de gehalten in vis zijn belangrijk, nu er bijvoorbeeld Europese normen zijn voor dioxines in voedingsmiddelen'', zegt drs Stefan van Leeuwen van het Nederlands Instituut voor Visserijonderzoek. De betrouwbaarheid van de gegevens is ook belangrijk bij het onderzoek naar de effecten op het natuurlijke ecosysteem, waaronder het effect op zeehonden, ijsberen en andere visetende dieren.
,,Het probleem is dat de meetinstrumenten die gebruikt worden dikwijls niet goed geijkt zijn. Men gebruikt geen referentiemateriaal of het referentiemateriaal voldoet niet aan de eisen. Zo krijg je cijfers die er zeker met een factor twee naast kunnen zitten.''
De speciale, ingeblikte vis van het Nederlands Instituut voor Visserijonderzoek maakt een einde aan deze onzekerheid. Van deze 'referentiematerialen' zijn de gehalten aan schadelijke stoffen precies bekend en betrouwbaar, aangezien de metingen zijn gedaan door zowel het Nederlands Instituut voor Visserijonderzoek als een dertiental andere Europese laboratoria. De verontreinigde vis voor het referentiemateriaal komt uit zee. De onderzoekers uit IJmuiden vissen ze zelf op, en fileren, malen en homogeniseren de vis en onderwerpen hem aan gedetailleerd onderzoek.
De IJmuidenaren hadden al drie referentiematerialen ontwikkeld voor PCB’s in mosselen, haring en kopvoorn, maar hebben er nog een aantal ontwikkeld voor andere schadelijke stoffen in vis die soms nog gevaarlijker zijn voor de volksgezondheid: dioxines, gebromeerde vlamvertragers, PAK's en organochloorpesticiden. De blikjes bevatten deze stoffen in veel geconsumeerde zeevis, zoals haring, kabeljauw, schol en tong. | H.B.