De Braziliaanse Ricardo Semler is van mening dat te veel regels juist leiden tot verminderde creativiteit. Toen hij in de twintig was nam hij het hiërarchische bedrijf Semco van zijn vader over, en raakte zwaar overspannen. Hij ontsloeg tweederde van het management en maakte er een compleet nieuw bedrijf van met vrijheid en eigen verantwoordelijkheid als centrale pijlers. Semco is inmiddels uitgegroeid tot een van de meest succesvolle Braziliaanse bedrijven en telt zo’n 5000 werknemers. Werknemers mogen zelf hun kleding, baas en zelfs hun salaris kiezen. Ook heeft iedereen veel vrijheid om beslissingen te nemen op de werkvloer. En mocht iemand zijn kinderen naar school moeten brengen, of een keer geen zin hebben naar werk te komen: prima. Hoe gelukkiger mensen zijn en hoe meer plezier ze in hun werk hebben, des te productiever ze zijn, is Semler’s uitgangspunt. ‘The purpose of work is not to make money. The purpose of work is to make workers feel good about life‘. Hoe zo’n vrije manier van leidinggeven, die zo ver afstaat van de bekende hiërarchische bedrijfsopzet, toch kan leiden tot zo’n goedlopend bedrijf met een gigantisch aantal werknemers vind ik verbluffend. Ik zou verwachten dat als mensen zelf hun salaris mogen kiezen en mogen beslissen of ze naar werk willen komen of niet, er hier en daar wel wat mee gesjoemeld zou worden. Maar ik denk toch dat als mensen de verantwoordelijkheid over iets krijgen, ze ook meer verantwoordelijkheid nemen. Zou zoiets, op iets kleinere schaal, ook in Nederland kunnen werken? Ik denk van wel. Ik vind het verhaal van Ricardo Semler voornamelijk een mooi voorbeeld van iemand die compleet zijn eigen gevoel volgt. Die zich niet laat leiden door macht, de mening van anderen en de (on)geschreven regels van hoe het hoort, maar helemaal zijn eigen weg durft te gaan. Ik hoop dat ik dat in mijn toekomstige werkveld ook durf te doen.
Idealisme op de werkvloer
Als ik aan een groot ondernemingsbedrijf denk, stel ik me een hiërarchisch gestructureerd bedrijf voor met meerdere managementlagen. En een controlerende baas. Die in zijn studententijd veel boeken heeft gelezen zoals managen doe je zo en strategic control. Maar het kan ook anders.
