Wetenschap - 22 april 2013

Hersenscans laten zien hoe wilskracht werkt

Voeding

Wat gebeurt er als vrouwen die lijnen naar plaatjes van lekker eten kijken? Bij sommigen gaan dan alarmbellen af in het hoofd, ontdekten voedingsonderzoeker Paul Smeets en collega's van Universiteit Utrecht.

De onderzoekers vergeleken in het Image Sciences Instituut van het UMC de respons op verleidelijke zoetigheid met die op kantoorartikelen. De verschillen in reactie werden vervolgens in verband gebracht met het belang dat de vrouwen hechten aan een slanke lijn. Het resultaat is interessant. Hoe groter het lijnbelang, hoe sterker de visuele reactie op het kijken naar lekker eten. Vrouwen die meer belang hechten aan een slanke lijn reageren kennelijk attenter op gevaarlijk lekker eten dan anderen. Dat betekent volgens Smeets dat bij deze vrouwen de alarmbellen eerder afgaan. Daarnaast tonen de scans aan dat delen van de hersenen die te maken hebben met zelfbeheersing bij lijnende vrouwen actiever reageren.
Alarmbel
Smeets en collega's hebben daarmee volgens eigen zeggen neurale ondersteuning geleverd voor een belangrijke psychologische theorie. Smeets: 'Het gangbare idee is dat een kleine verleiding makkelijk te weerstaan is en een grotere niet. Daar tegenover staat de zogeheten counteractive control theory: hoe groter de verleiding, hoe eerder er een rem wordt geactiveerd. Een sterke verleider resulteert in slim gedrag. Een zwakke verleider doet die alarmbel niet af gaan.'
Wilskracht
Vrouwen die succesvol lijnen zijn volgens Smeets handiger in het weerstaan van het chocoladetaartje. 'De hersenscans tonen aan dat het waarnemen van conflict tussen lekker eten en het lijndoel hersengebieden activeert die te maken hebben met zelfbeheersing.' In zekere zin laten de scans zien hoe wilskracht werkt. Hoe groter het belang dat de vrouwen hechten aan een slank lijf, hoe sterker de alarmbel werkt bij het zien van verleidelijk eten. 'In feite gaat het erom of je kunt wachten op een uitgestelde beloning, slank blijven, of toe geeft aan een directe beloning, het taartje.'
Spontaan
Smeets wijst erop dat het hier om een spontane reactie gaat nog voordat iemand daadwerkelijk reageert. 'De vrouwen kregen alleen maar plaatjes te zien. Er zat geen opdracht bij. Als je echt keuzegedrag wilt zien moet je andere proeven doen. Dat soort proeven zijn al geaan aan de Universiteit Utrecht, waar Floor Kroese (die ook aan dit onderzoek meewerkte, red.) aantoonde dat de alarmbellenrespons ook geldt voor hoe vrouwen zich gedragen ten opzichte van echt eten.'

Re:ageer