Groen schroomde niet om de aanwezige bestuurders een spiegel voor te houden. Zo noemde hij het ‘hilarisch’ dat universiteitsbestuurders en onderzoekers pleiten voor autonomie en zelfcontrole ‘in het licht van recente voorbeelden van het falen van die zelfcontrole in salariëring van bestuurders en wetenschapsfraude’. Dat soort tegenstrijdigheden roept argwaan op bij het publiek. Om dat te keren, moeten de universiteiten meer aandacht schenken aan de individuele drijfveren van studenten en wetenschappers, vindt Groen. Hij is tegen het afschaffen van de basisbeurs, selectie aan de poort en instelling van honours programma’s. Daarmee trekken de universiteiten zich terug in ‘Humboldt-instituten’, terwijl ze zich juist moeten ontwikkelen tot netwerk-kennisinstituten.
Daarbij moet de universiteit ook de aansluiting met studenten niet verliezen. ‘De grootste uitdaging voor de universiteiten nu is te herkennen welke trends zich voordoen onder jongeren.’ Als voorbeeld geeft hij de toepassing van IT. ‘Een docent vond het storend dat studenten tijdens practica op Facebook en Twitter zitten te hannessen. Daar ga ik niet in mee. Van de nieuwe studenten loopt 60 procent met mobiel internet rond. Het moet dus andersom; die docent moet gaan mee-twitteren. Wageningen Universiteit moet meer investeren in het benutten van social media in de leeromgeving zodat je de it-koplopers onder studenten afdoende ondersteunt.’ Er is daarom een structurele dialoog nodig tussen universiteit en student ‘die begint bij de erkenning van de inspraak van de jongeren’, stelt Groen. Het overleg tussen bestuur en studentenraad gaat volgens hem teveel ‘volgens het boekje’, zonder ‘de intrinsieke bereidheid om over belangrijke beleidsbeslissingen de discussie aan te gaan.’
Dwarsliggers
De universiteitsbestuurders moeten dit soort kanttekeningen bij het beleid zelf organiseren, vindt Groen, die het bestuur de afgelopen zeven jaar adviseerde. ‘Zorg voor voldoende kritische reflectie.’ Zonder verzet en dwarsliggers worden leiders lui of denken ze dat ze alles kunnen maken, meent hij. ‘Een sterke organisatie durft dwarsliggers een plek te geven, want die bevorderen de kwaliteit van de besluitvorming.’ Volgens Groen zorgen juist de critici voor een andere kijk op de zaak en kunnen ze zwakheden in de beleidskeuzes blootleggen. ‘We moeten het oprecht met elkaar oneens durven zijn. Vanuit betrokkenheid en creativiteit moet een cultuur ontstaan waarin medewerkers zich veilig voelen en daarom durven en doen. Verzet is het laten horen van eigen geluid, vanuit jouw waarde de verbinding zoeken met de ander.’
Van Wageningen UR naar Helicon Ab Groen was ruim dertig jaar aan Wageningen University verbonden, eerst als student, daarna als docent bij Fokkerij en Genetica. Later werd hij hoofd onderwijs van Dierwetenschappen. De laatste zeven jaar was hij directeur Corporate Education, Research & Innovation van Wageningen UR. Per 1 februari wordt hij bestuursvoorzitter van Helicon, een agrarisch opleidingscentrum met mbo- en vmbo-opleidingen.