Wetenschap - 20 november 2008

GEZONDHEIDSCLAIMS

Becel Pro-Activ is ‘aanbevolen door de Hartstichting’, die in ruil daarvoor twee ton van voedingsfabrikant Unilever ontvangt. Ook de Hersenstichting en de Maag Lever Darmstichting lenen hun naam tegen betaling uit aan voedingsmiddelen. Voedingsprof Frans Kok trok aan de bel in NRC Handelsblad en het tv-programma Kassa.

‘In de eerste plaats vind ik de gezondheidsclaims van producenten van voedingsmiddelen niet kunnen als die niet wetenschappelijk onderbouwd zijn. Ten tweede vind ik het niet gepast dat de collectebusfondsen hun naam verbinden aan een merk, terwijl het gezondheidsvoordeel van dat merkproduct niet exclusief is. Naast Spa Blauw is ook gewoon kraanwater goed voor de nieren. En ten derde vind ik het niet zuiver dat een collectebusfonds, dat het moet hebben van de vrijgevigheid van burgers, zich hiermee inlaat. Zo heeft de Hartstichting een jaarinkomen van 34 miljoen euro. Ga dan niet voor twee ton je logo verkopen aan een fabrikant.’
In Kassa stelde Kok de handelswijze van de collectebusfondsen aan de kaak. ‘Niet voor het eerst, ik had het al eerder aangekaart in gesprekken met hen. Maar als er dan niets gebeurt, gaan we een stap verder.’ Saillant detail: de collectebusfondsen financieren onderzoek van de voedingsgroep van Kok. ‘Na de uitzending zei een vertegenwoordiger van de Maag Lever Darmstichting: je eet uit onze hand en je spuugt er in. Dat vond ik een onsmakelijke opmerking. Ik moet u scherp houden, heb ik geantwoord.’
Kok heeft ook positieve reacties ontvangen. ‘De ex-voorzitter en secretaris van de Gezondheidsraad reageerden, de Consumentenbond en voedingscollega’s. De voedingsbedrijven hebben niet gereageerd, maar daar speelt het ook. Bij bedrijven als Unilever en Danone zoeken de marketeers de grenzen op, en soms gaan ze er overheen. De R&D-mensen zeggen dan ook: voor mij is het een brug te ver. Maar in de bedrijven hebben de marketeers vaak het laatste woord. Ik denk dat er regelgeving of een ethische code moet komen om misleiding van de consument te voorkomen.’
Koks optreden in Kassa leidde tot Kamervragen aan minister Klink van volksgezondheid. ‘De SP heeft ¬relevante vragen gesteld’, vindt Kok. ‘De leukste vond ik: moeten de collectebusfondsen meer subsidie krijgen of moeten ze blijven bedelen om geld bij bedrijven?’