Wetenschap - 5 juli 2013
Extensiveren tegen landroof
Niet intensiveren maar extensiveren kan wijs zijn voor boeren in Zuidelijk Afrika. Dat zegt bodemkundige en agronoom Leonard Rusinamhodzi. Hij verdedigt vandaag zijn proefschrift.

Silver bullets
'Maar in de echte wereld van de kleine boeren', concludeert Rusinamhodzi na drie jaar veldwerk, 'is dit standaard recept alleen maar een grote last voor boeren'. Het werkt niet, omdat arme boeren bijvoorbeeld geen geld hebben voor kunstmest. Of omdat het vee de gewasresten opeet, waardoor de bodemvruchtbaarheid afneemt. 'Wat de beste manier van boeren is hangt af van de biofysische, sociaal-economische, culturele en productie-mogelijkheden en beperkingen van de boer. Er bestaan geen wondermiddelen', legt Rusinamhodzi uit. NGO's of voorlichtingsdiensten moeten beginnen met het begrijpen van de behoeften en beperkingen van boeren'. Die boodschap wordt al tientallen jaren geuit in de ontwikkelingssamenwerking, maar toch luisteren internationale ontwikkelingsorganisaties als Oxfam, Plan International of Concern Worldwide nog steeds niet naar de boeren, zegt Rusinamhodzi. 'Omdat ze niet willen, geen capaciteit hebben of geen geld hebben. Maar het afvuren van silver bullets helpt echt niet.'
Landroof
In plaats van intensiveren, kan voor sommige boeren extensiveren van de landbouw zelfs verstandig zijn, zegt Rusinamhodzi. Om landroof te voorkomen. 'Landroof is een ernstige bedreiging voor de boeren in de regio. Buitenlandse bedrijven kopen grond voor de productie van hout en omheinen het terrein met een hek. Maar dat land wordt gebruikt door boeren in een systeem van slash and burn landbouw (brandlandbouw). Om land voor zichzelf en voor hun kinderen in de toekomst te behouden, doen boeren er goed aan meer land extensief te gebruiken, zelfs bij een lagere opbrengst, om zo land te claimen.'