Maar om te beginnen, klopt die twee procent wel? Het lijkt namelijk een spectaculaire daling. Had in 2010 nog 19 procent te maken met intimiderend gedrag, uit de recentste mederwerkersenquête gaf slechts 2,5 procent aan zelf te maken hebben gehad met intimidatie. Te mooi om waar te zijn. En dat blijkt ook zo te zijn. In de medewerkermonitor van 2012 werden namelijk andere vragen gesteld dan in die van 2010. Dat maakt ze feitelijk onvergelijkbaar, verklaart Astrid Hendriksen van bureau Mixed Methodes. De vraagstelling uit 2010 was beperkt in reikwijdte. Bij het specificeren van ongewenst gedrag konden respondenten alleen een keuze maken uit vijf categorieën: discriminatie, intimidatie en verbaal, fysiek of seksueel geweld. Het zou best kunnen dat medewerkers ongewenst gedrag als ‘roddelen’ of ‘de labregels niet naleven’ dan onder intimidatie scharen. De monitor van 2012 is volgens haar een betere meting, omdat medewerkers in een open vraag de intimidatie konden omschrijven. Dan heeft de een het over roddelen, de een voelt zich onder druk gezet, en een derde geeft aan dat zijn leidinggevende hem publiekelijk afvalt. Beperk je intimidatie tot het onder druk zetten door collega’s of leidinggevenden, dan kom je tot die twee procent. En dat is bijzonder weinig, als we dit benchmarken met TNO’s Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden 2011. Het percentage ondervraagden in de onderwijssector dat te maken heeft gehad met intimidatie door leidinggevenden of collega’s ligt daar maar liefst op 12 procent. Hendriksen concludeert dan ook dat Wageningen UR er ‘positief uitspringt’. Gemiddeld komt deze organisatie er goed uit, stukken beter dan de naargeestige cijfers van twee jaar deden vermoeden. Maar er ligt wel een rotte appel in de schaal. Een maandag verschenen studie van Bezemer & Kuiper bevestigt de resultaten van de medewerkermonitor: ongewenst gedrag en intimidatie vieren hoogtij bij ESG. De ecologen en klimaatkenners kijken er niet meer van op. Een actieplan moet de leidinggevenden bijspijkeren op hun sociale vaardigheden. Terecht, de geschetste bestuurscultuur past niet bij een open en lerende organisatie.
En dan lijkt het met intimidatie wel mee te vallen
Wij werken in een paradijs op aarde? De meesten van ons wel, want slechts een op de vijftig medewerkers van Wageningen UR heeft last van intimidatie. Grote uitzondering is ESG, waar intimidatie een geaccepteerde cultuur lijkt te zijn.