Wetenschap - 12 november 2010

Eiwitten voor bevruchting helpen ziekteverwekker

Plantenveredelaars die de zaadzetting van gewassen willen verbeteren, lopen het risico dat ze de ontvankelijkheid van die gewassen voor schimmelziekten vergroten. Dat stelt fytopatholoog Francine Govers in Science.

Govers schreef op 12 november met collega Gerco Angenent een commentaar in Science over ‘vruchtbaarheidsgodinnen als paard van Troje’: de eiwitten in planten die nodig zijn voor de bevruchting, bevorderen ook schimmelinfectie. Ze baseert zich op onderzoek van geneticus Sharon Kessler en collega’s bij de modelplant Arabidopsis. ‘Pollenbuizen die de stamper binnendringen van een bloem om zaadcellen af te leveren, hebben veel overeenkomsten met de kiembuis van schimmels’, zegt Govers. ‘Het eiwit in de plant die de aflevering van de zaadcellen reguleert, is nauw verwant aan het eiwit dat de ontvankelijkheid van gerst voor de echte meeldauw regelt.’
 
Pluis
Meeldauw is een lastig te bestrijden schimmelziekte die wit of grijs schimmelpluis op de plant afzet. Veel planten hebben last van echte meeldauw en in de graanteelt leidt deze ziekte tot grote verliezen. ‘Veredelaars die resistentie tegen meeldauw willen inbouwen in graan, moeten dus rekening houden met een verstoring van de bevruchting’, zegt de fytopatholoog.
 
Moederkoren
Er zijn meer voorbeelden van schimmels die de plant infecteren via de bloem, zegt ze. Telers merken in eerste instantie niets van zo’n schimmelinfectie, tot de vruchtzetting plaatsvindt. Zo kampte Europa in de Middeleeuwen met de schimmelziekte moederkoren in graan. ‘Mensen overleden of gingen hallucineren van brood gebakken van het geïnfecteerde graan. Ook een komkommer die in de koelkast wegrot, is aangetast door een schimmel die via de stempel van de bloem binnendringt.’