Wetenschap
Landbouw

Efficiënte landbouw wentelt kosten af

In de heersende ideologie moet de Nederlandse landbouw steeds efficiënter worden om de wereldbevolking te voeden. Daardoor blijft de landbouw kampen met hardnekkige problemen op het gebied van plaatselijke overproductie, verlies aan biodiversiteit en bodemvruchtbaarheid en kwesties als dierenwelzijn en dierziekten.

Dat stelt de Wageningse filosoof Henk Jochemsen deze maand in het Journal of Agricultural and Environmental Ethics. Samen met student Egbert Hardeman wijst Jochemsen er op dat deelnemers in het huidige landbouwdebat stellingen betrekken vanuit een cultureel-filosofische achtergrond. Daarbij is de visie dat de landbouw efficiënt moet zijn dominant. ‘Maar wat is efficiënt? Holstein koeien kunnen heel efficiënt voer in melk omzetten, maar ze zijn zo doorgefokt dat ze gemiddeld na drie a vier lactaties ‘op’ zijn. Robuuste rassen geven minder melk, maar gaan acht of meer lactaties mee en hebben lagere voer- en veeartskosten. Welke is efficiënter?’ Deelnemers aan het debat strooien selectief met feiten, aldus de bijzonder hoogleraar in de christelijke filosofie. De moderne industriële landbouw, die na de Tweede Wereldoorlog opkwam, is nooit goed ingebed in haar sociale en ecologische omgeving, stelt Jochemsen. ‘De industriële, op doelmatigheid gestoelde landbouw werkt uniformerend, waarbij de meest efficiënte bedrijven doorgaan. Maar de lokale omstandigheden voor de landbouw verschillen, waardoor die vaak suboptimaal zijn. Dat leidt tot kosten, die worden afgewenteld op de bodem en de boer. Ik zeg: kijk eens op een andere manier. De beste landbouw speelt in op de omstandigheden, op sociale en milieuaspecten. Er kunnen dan ook meerdere optima zijn.’ Jochemsen is niet per definitie tegen grootschalige landbouw, maar wil de vooronderstellingen van de industriële landbouw ter discussie stellen. ‘Er is op mondiaal niveau een heftige strijd gaande tussen aanhangers van grootschalige, industriële landbouw en voorstanders van kleinschalige, ecologische landbouw. Beide kampen claimen de waarheid, maar deze discussie wordt niet beslecht met feiten en rationeel denken alleen. Willen we de patstelling doorbreken, dan moeten we ook onze vooronderstellingen en de normatieve keuzes die daarin besloten liggen, op tafel leggen.’ Jochemsen is betrokken bij de organisatie van debatten hierover in Wageningen in het kader van Studium Generale.

Leave a Reply


Je moet inloggen om een comment te plaatsen.