Beeld: in 2012 verscheen het eerste Nederlandse insectenkookboek
Dit concludeert Sarah van Broekhoven in het proefschrift dat ze vandaag verdedigt.
Overal ter wereld worden insecten van oudsher gegeten, behalve in het Westen. Maar dat taboe lijkt af te nemen. Het insectenkookboek van de Wageningse hoogleraren Arnold van Huis en Marcel Dicke kreeg in Nederland veel aandacht. En een VN-rapport dat uitlegt waarom eiwit van ‘microvee’ duurzamer is dan bijvoorbeeld varkens- of rundvlees was immens populair. In speciaalzaken en zelfs in sommige supermarkten liggen al meelwormen en sprinkhanen in het schap. Toch moeten nog enkele praktische horden worden genomen voordat eetbare insecten gemeengoed zijn.
Onzekerheid over de veiligheid is een van die obstakels. Zo zijn anekdotes bekend van mensen die een allergische reactie kregen na het eten van insecten. Het Voedingscentrum waarschuwt daarom uit voorzorg mensen met een schaaldier- en huisstofmijtallergie. Eetbare insecten behoren immers net als garnalen, of huisstofmijten, tot de geleedpotigen en hun allergie-opwekkende eiwitten lijken sterk op elkaar. Daarom was Van Broekhoven benieuwd of mensen met een bekende allergie inderdaad gevoelig zijn: ‘Het is een logische eerste stap om mensen te vinden met een allergie voor eetbare insecten.’
[Er] zijn anekdotes bekend van mensen die een allergische reactie kregen na het eten van insecten.
Met laboratoriumexperimenten liet Van Broekhoeven zien dat het bloed van zeven mensen met een schaaldier- of huisstofmijtallergie inderdaad antistoffen bevatte tegen meelwormeiwitten, en reageerde met een afweerreactie op de eiwitten. Dit gebeurde zelfs wanneer de meelwormen waren gebakken, hoewel de reactie zwakker was. Juist deze test was bijzonder relevant, zegt Van Broekhoven, ‘aangezien in ons land mensen insecten waarschijnlijk niet rauw eten gaan eten’. Bloedmonsters van zestien mensen die kampen met een ongerelateerde allergie, voor bijvoorbeeld stuifmeel, vertoonden geen reactie op de meelwormeiwitten.
Deze bloedtesten alleen zijn nog geen bewijs patiënten in werkelijkheid ook gaan reageren, zegt Van Broekhoven, maar aanwijzingen hiervoor beginnen zich op te stapelen. Zo stelde een groep wetenschappers van TNO en het UMC Utrecht op een congres in oktober 2014 dat mensen met een garnalenallergie ook reageren wanneer je insecteneiwitten in hun huid prikt. De onderzoekers werken nog aan een ‘blinde’ test waarbij reactie op insecteneiwitten wordt vergeleken met een placebo om het definitieve bewijs te leveren.
In Nederland heeft zo’n 5 procent van de bevolking een voedselallergie, zegt Van Broekhoven. Het verschilt van persoon tot persoon hoe en hoe heftig ze reageren. Dat varieert van lichte irritaties in de luchtwegen tot een levensgevaarlijke anafylactische shock.
Insecten kweken op afvalstromen kan lonen
Entomologen blij met insecten in supermarkt
Zijn die insectenhapjes wel veilig?