De Boomfeestdag werd in 1957 door Staatsbosbeheer in het leven geroepen. Directe aanleiding was een oproep van toenmalig VN-secretaris Dag Hammerskjöld om bomen te planten met en voor de nieuwe generatie. Die oproep volgde op een publicatie drie jaar daarvoor, ‘World Festival of Trees’, waarin het belang van bomen werd onderstreept voor het welzijn en de welvaart van een natie. Jaarlijks trekken zo’n 110.000 kinderen uit 300 gemeenten er op Boomfeestdag op uit om een of meerdere boompjes te planten. Een sterk ritueel, vindt Van Koppen.
Is na 60 jaar zo’n dag nog steeds nodig?
‘Het doel van de Boomfeestdag is kinderen de functies en waarde van bomen in hun directe leefomgeving te laten inzien. Dat is belangrijker dan ooit. Kinderen kwamen vroeger veel meer in de natuur dan nu. De afgelopen dertig jaar is de tijd die kinderen buiten spelen gehalveerd. De actieradius van kinderen is bovendien enorm afgenomen. Ik ben in Sittard opgegroeid. Wij trokken er vroeger op uit en de enige voorwaarde was dat je voor het eten terug moest zijn. Dat werkt zo niet meer. Door verstedelijking en angst voor de veiligheid zijn de mogelijkheden van kinderen om zelf de natuur in te gaan sterk afgenomen.’
De opzet is in al die jaren hetzelfde gebleven. Is het planten van een boom niet oubollig?
‘Ik denk dat kinderen het planten van een boom helemaal niet oubollig vinden. Een boom planten is een heel sterk ritueel. Ik ken geen specifiek onderzoek naar het effect van Boomfeestdag. In 2009 hebben we kwalitatief onderzoek gedaan naar ervaringen die mensen zijn bijgebleven en die van invloed zijn geweest op de manier waarop ze over natuur denken. Boomfeestdag wordt dan vaak genoemd. Het valt mij op dat het planten van bomen bij bijzondere gebeurtenissen de laatste tijd een opleving kent. Zie het Levensbomenbos in Beek, het Nationaal Kinderbomenbos in Alphen aan de Rijn of het monument voor de vliegramp met de MH-17.’
*Niks aan veranderen dus?**
‘De basis, het planten van een boom, is prima. Je kunt het natuurlijk best wat eigentijdser maken. Sommige gemeenten laten fruitbomen van oude Nederlandse rassen planten. Je kunt een wat blijvender relatie met zo’n boom aangaan door er een qr-code aan de boom toevoegen, zodat je hem kunt terugvinden. Je zou met de GrowApp van Arnold van Vliet de ontwikkeling van jouw eigen boom kunnen volgen. Vanuit het perspectief van de natuureducatie gaat het evenwel niet om die ene individuele boom. Je wilt de betrokkenheid met het hele bos, de hele natuur verbeteren. ‘
Heb je zelf vroeger een boom geplant op Boomfeestdag? ‘Nee, helaas niet. Mijn school deed daar niet aan mee. Ik heb zelf als kind nooit een boom geplant. Maar wij konden naar hartenlust de natuur in. Ik heb heel veel buiten gestruind en in bomen geklommen.’