Wetenschap

Duurzaam mengen met kiloknaller

Hoe zorg je ervoor dat de irrationele consument toch duurzaam inkoopt? Door hem feitelijk een beetje te bedotten. Bijmengen, heet dat. Wageningen bekijkt of dat haalbaar is.
Joris Tielens

Dat bleek tijdens Eetcafe Life dat donderdagavond plaats vond in Orion. Enkele tientallen boeren kwamen naar Orion om aan tafel te gaan met burgers en studenten. Onderwerp van gesprek: hoe breng je duurzame producten aan de man. Eetcafe Life is een initiatief van het Nederlands Agrarisch Jongeren Kontact (NAJK), de Youth Food Movement (YFM) en de Boerengroep.

Burgers vinden dierenwelzijn en milieu belangrijk en willen graag dat de koe in de wei staat. Maar als de burger over de drempel van de winkel stapt, verandert hij in een consument die het goedkoopste eten koopt. Boeren hebben daarbij het nakijken. Zij zien geen beloning voor hun inspanningen om hun product duurzamer te produceren.

Hoogleraar Gerrit Antonides (Eeconomie van consumenten en huishoudens) weet hoe dat komt. Eenmaal in de supermarkt is de consument volgens hem niet rationeel meer in zijn keuzes. Hij laat zich leiden door impulsen en vuistregels, in plaats van door een weloverwogen keuze. ‘Het is daarom beter de consument ook niet op een rationele manier aan te spreken op zijn koopgedrag, maar te verleiden tot duurzaam koopgedrag.’

Het is beter de consument niet op een rationele manier aan te spreken op zijn koopgedrag, maar te verleiden tot duurzaam koopgedrag

Gerrit Antonides

Antonides wijst naar de supermarkten, die veel meer kunnen doen om duurzaamheid te bevorderen. Als supermarkten in plaats van de kiloknaller het duurzame product op ooghoogte in de schappen leggen, zal de consument het volgens hem vaker kopen. Antonides: ‘Uit onderzoek blijkt dat als de helft van de producten in een winkel duurzaam zijn en de andere helft niet, consumenten het ook in die verhouding kopen. Als er maar tien procent duurzame producten liggen, kopen consumenten ook maar tien procent duurzaam.’

De consument lijkt een weinig nadenkend wezen dat simpelweg grijpt wat voor het grijpen ligt. Natuurlijk kan de consument ook als rationeel mens benaderd worden, zegt Antonides, maar hij zal daar maar gedeeltelijk vatbaar voor zijn. Ook blijkt de consument een voorkeur te hebben voor wat de standaard is, en niet voor wat afwijkt. Antonides stelt daarom voor het duurzame product de standaard te maken, en het onduurzame product afwijkend. Dat kan bijoorbeeld door het onduurzame product apart te leggen en er een rood kruis op te zetten.

Maar het kan ook anders: bijmengen. Het idee komt uit de koker van de Nationale Denktank 2012. Volgens woordvoerder Marc van der Schee betekent dit het gangbare product stapsgewijs te vermengen met de duurzamer variant. Duurzame producten zijn nu vaak duurder, omdat er een aparte keten en marketing voor nodig is. Bijmengen verhelpt dat probleem. In een paar jaar kan het gangbare product verduurzaamd zijn, zonder dat de consument er erg veel meer voor hoeft te betalen.

De boeren en burgers in Orion reageerden positief op het bijmengprincipe. Maar er zijn nog veel vragen over de uitvoering. Volgens Van der Schee zijn gesprekken gaande met ketenpartijen en een supermarkt om bijmengen handen en voeten te geven. Wageningen Universiteit voert een haalbaarheidsstudie uit naar het bijmengprincipe.

Leave a Reply


Je moet inloggen om een comment te plaatsen.